آسمانی که نمیبارد!
به گزارش خبرنگار تابناک از اصفهان، اصفهان در ماههای اخیر با یکی از خشکترین دورههای نیم قرن اخیر روبهرو شده است. دادههای سازمان هواشناسی نشان میدهد که میزان بارش در نیمه آبان ۱۴۰۴ تنها ۲/۳ میلیمتر بوده؛ در حالی که میانگین بلندمدت این بازه ۱۲/۸ میلیمتر است. این کاهش چشمگیر سبب شده سال جاری تاکنون بهعنوان کمبارشترین سال پنجاه سال گذشته ثبت شود. به بیان دیگر، بارشهای اخیر کمتر از یکپنجم میانگین بلندمدت بوده و این رقم بهخوبی عمق بحران را نشان میدهد.
فشار بر منابع آبی و زایندهرود
خشکسالی اخیر نه تنها منابع آب زیرزمینی را تحت فشار قرار داده، بلکه ذخایر سدهای استان را نیز به پایینترین سطح رسانده است. زایندهرود که در فروردین امسال تنها برای ۱۰ روز جریان یافت، دوباره خشک شد و بستر آن در بیشتر روزهای سال خالی مانده است. این وضعیت، کشاورزی استان را با بحران جدی مواجه کرده و بسیاری از زمینهای زراعی بدون کشت باقی ماندهاند. کاهش جریان رودخانه همچنین بر فضای شهری و گردشگری اصفهان اثر گذاشته و تصویر «نصف جهان» را در نگاه عمومی آسیبپذیر کرده است.
پیامدهای اجتماعی و زیستمحیطی
خشکسالی تنها یک مسئله طبیعی نیست؛ پیامدهای اجتماعی و زیستمحیطی آن بهسرعت آشکار میشود. افزایش گرد و غبار و آلودگی هوا، سلامت عمومی شهروندان را تهدید میکند. بحران آب شرب در مناطق شهری و روستایی به نگرانیهای روزمره مردم افزوده و مهاجرتهای پنهان از روستاها به شهرها شدت گرفته است. کارشناسان معتقدند که این روند بخشی از تغییرات اقلیمی گستردهتر در ایران است؛ تغییراتی که با افزایش دما و کاهش رطوبت، چرخه طبیعی بارش را مختل کرده و آینده منابع آب کشور را در معرض خطر قرار داده است.
مدیریت منابع؛ حلقه مفقوده مقابله با بحران
در شرایطی که بارشها به شدت کاهش یافته، مدیریت منابع آب بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. بحران کنونی تنها ناشی از کمبود بارش نیست، بلکه نتیجه سالها برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی، توسعه نامتوازن صنایع و کشاورزی پرمصرف نیز هست.
• بازنگری در الگوی کشت: استفاده از محصولات کمآببر و تغییر شیوههای آبیاری میتواند فشار بر منابع محدود آب را کاهش دهد.
• مدیریت مصرف شهری: کاهش هدررفت در شبکههای آب شهری و فرهنگسازی برای مصرف بهینه، از ضرورتهای فوری است.
• تخصیص عادلانه منابع: بازتوزیع آب میان بخشهای کشاورزی، صنعت و شرب باید بر اساس اولویتهای حیاتی و با نگاه عدالتمحور انجام شود.
• تقویت ذخایر زیرزمینی: جلوگیری از برداشت بیرویه و برنامهریزی برای تغذیه مصنوعی سفرههای آب زیرزمینی میتواند بخشی از بحران را مهار کند.
• نظارت بر صنایع پرمصرف: صنایع بزرگ و آببر باید با استانداردهای سختگیرانهتر مدیریت شوند تا مصرف بیرویه منابع محدود ادامه نیابد.
اصفهان امروز در نقطهای ایستاده که ادامه روند کنونی میتواند آینده اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی استان را به شدت تهدید کند. خشکسالی اخیر با بارشهای کمتر از یکپنجم میانگین بلندمدت، زنگ خطری جدی برای مدیریت منابع آب در ایران است. اگر سیاستهای مدیریت مصرف و سازگاری با تغییرات اقلیمی به سرعت اجرا نشود، بحران آب میتواند به تهدیدی فراگیر برای زندگی مردم نصف جهان تبدیل شود.
انتهای پیام/