همايش پاسداشت آب و قنات در ندوشن/تصویری

به گزارش تابناک یزد، در اين همايش دكتر سمسار يزدي مشاور مركز بين المللي قنات با اشاره به اينكه قنات يكي از قديمي ترين و سازگارترين سازه هاي آبي و ابتكارات طبيعي ايرانيان در سازگاري با شرايط اقليمي خشك مناطق مركزي ايران است ، تلاش در حفاظت و صيانت از آن امري ضروري دانشت و كارگزاران آب و قنات را تلاشگران حيات در كوير مركزي ايران دانست و گفت؛معنای عمیق این همایش فرهنگی را ارزش و احترام قائل بودن برای افرادی که برای استحصال و مدیریت آب زحمت کشیدند و می کشند،می دانیم . یعنی ما برای دانش بومی مان که نسل به نسل منتقل گردیده است احترام قائلیم. چون در دهه های گذشته که فناوری های جدیدی به وجود آمد و کشور به سمت صنعتی شدن پیش رفت در اذهان تضاد هایی میان سنت و مدرنیته به وجود آمد به گونه ایی که افراد نمی توانستند از سنت ها صحبت کنند و و از مدافعان سنت های نیکو به عقب ماندگی یاد می کردند که خوشبختانه در حال حاضر این طرز تفکر تغییر نموده است. لذا بازگشت به برخی شیوه های پایدار استحصال آب در میان گذشتگان توجه همه را به خود معطوف کرده است.و ی بر این اساس راه مقابله با خشكسالي ها و كمبود منابع آب را در جلوگيري از خشك شدن قنات ها با نگاهداري صحيح از آن ها و جلوگيري از حفر چاههاي عميق در منطقه دانست و اعلام نمود که با دیدن آب قنات تاریخی ندوشن خوشحال شدم چرا که این قنات دارای آب قابل توجهی می باشد ، در حالی که قنات هایی به ثبت می رسند که در حال خشک شدن هستند و اظهار داشت: قنات ندوشن زنده است و دارای سازه های آبی دیگری از جمله آسیاب ها، حمام و آب انبار می باشد و می توان با احیا سازه هاي آبی ، فضایی را ایجاد نمود تا این مجموعه از قنات ، سازه ها و اراضی کشاورزی ندوشن را به ثبت یونسکو رساند .
سپس عبدالعظيم پويا كارشناس تاريخ آب و تمدن كاريزي نيز با اشاره به تاريخچه نظام آبياري و قنات در ايران به ويژگي هاي منحصر به فرد قنات در حفظ ، انسجام و هماهنگي و همكاري هاي اجتماعي مردم و نقش آن در شكل گيري تمدن در مناطق مركزي ايران اشاره كرد . وي نظام مديريت و بهره برداري از قناتها را يكي از كارآمدترين شيوه هاي اداره يك كار جمعي دانست و نقش فرهنگ بومي و اوقاف و اعتقادات مذهبي را نيز در بسط و پايداري نظام حاكم بر اداره قنوات و آبياري سنتي بسيار مؤثر دانست و قنات ندوشن را دليل سکونت ، یکجا نشینی و سازندگی عنوان نمود وی با اشاره به فرهنگ رمه داری ندوشن اظهار داشت که این فرهنگ برپایه چاه ها و آبگاه های وجود داشت اما قنات باعث سکونت،یکجا نشینی و مدنیت در این منطقه گردیده است. وی همچنین نگاهبانی از آب و قنات را نیز در این منطقه بسیار دوراندیشانه دانست و گفت اصولا ندوشن به جهت دوری از سایر شهرهای اطراف شهری خود بنیاد ، مستقل ،کهنسال و با فرهنگ و تمدن است و شاید از این رو متکی بر سازه های دفاعی هم بنا شده و برج و بارو و ضوابط دقیق حاکم بر اداره این شهر در گذشته حکایت از استقلال و دقت و مراقبتی بوده که باید در این منطقه بر سر داشته هایی که مورد حمله غارتگران قرار می گرفته صرف می شده است .
در ادامه این همایش دكتر جواديان زاده رياست مركز باروري ها ابرها نيز در اين همايش با اشاره به اينكه مهم ترين عامل رشد و توسعه پايدار در هر منطقه اي سازگاري با طبيعت و استفاده از فرصتهاي طبيعي است . سازه هاي آبي چون قنوات را يكي از مهم ترين سازه هاي دست ساخت بشر دانست كه قابليت سازگاري با همه عوامل طبيعي حاكم بر مناطق كم آب را دارند از این رو وی قنوات را بعنوان پايدارترين عوامل توسعه پايدار تلقي نمود . وي امنیت غذایی را در گرو امنیت آب دانست و گفت درآثار دکتر اسلامی ندوشن آمده است که وقتی در زمان کوروش سرزمین ایران گسترده شد ، عده ای به کوروش گفتند که چه لزومی دارد در چنین سرزمین بی آب و علفی سکني گزینیم بهتر نیست به جای مناسبتری مهاجرت کنیم که کوروش در پاسخ گفت سرزمین های آسان ، انسان های تن آسا می پروراند و این استعداد به هیچ خاکی داده نشده است که میوه های خوب و سربازان خوب را با هم بپروراند و لذا مردم به کوروش حق دادند و در همین سرزمین ماندند تا ایران را با کار و تلاش و تدبیر پایدار بسازند . دكتر جواديان زاده ادامه داد ؛ ایرانیان از همان زمان خواستار توسعه پایدار در این سرزمین بودندو از همین رو فناوری قنات را ابداع نمودند تا ایران را برای همیشه به سرزمینی آباد تبدیل کنند. امروز نیز راز پیشرفت و توسعه پایدار این کشور بهره برداری از همین روشهای معطوف به سنت های ماندگار است. وي در پايان خواستار مکتوب و مستند نمودن تجربیات دست اندركاران و كارگزاران قنات گردید .
در اين همايش دكتر جعفري مدير بورس اوراق و بهادار استان يزد نیز با اشاره به اقتصاد مبتني بر كشاورزي در مناطق کم آب گفت؛چنین اقتصاد با برنامه ریزی دقیق به کار و تلاش و تولید و سرمایه گذاری مولد معنی واقعی بخشیده است. محدویتهای طبیعت ،تدبیر و تلاش افزونتری را طلب می کرده و لذا تا زمانی که این کشور به رانت نفت وابسته نشده بود در سایه همین اقتصاد مولد بخوبی اداره می شد و در مناطقی کم آب با پیشرفته ترین و بادوام ترین تکنولوژی زمان خود یعنی قنات توانست بيش از هزاران سال در اين مناطق به تمشيت امور مردم بپردازد. و ی در ادامه گفت؛شايد دليل ديگر پایداری و کارآمدی سیستم قنات و آبیاری در ایران آن نظام حقوقي و ضوابط عرفي بسيار منسجم و محاسبه شده ای بوده كه در باره چگونگي اداره قنوات و تقسيم آب و تسهيم منافع آن ايجاد شده بوده است . وي اين نظام اقتصادي و حقوقي حاكم بر اداره قنات و آبياري را ناشي از تجارب زندگي جمعي روادارانه و زیست متمدنانه در مناطق كم آب و البته اعتقادات شرعي و نظام فقهي دقیق حاكم بر حقوق مالكيت دانست .
سپس ناصر بابايي عضو شوراي شهر ندوشن و كارشناس ارشد ميراث فرهنگي نيز با اشاره به قدمت و سابقه تاريخي قنات ندوشن به وقف نامه ربع رشيدي اشاره داشت كه در آن به وقف چهار شبانه روز از آب قنات ندوشن در موقوفات ربع رشيدي پرداخته شده كه حاكي از بيش از هفتصد سال قدمت اين اثر زنده و پوياي ملي است . وي به نقش حياتي اين قنات در حفظ بافت تاريخي ندوشن و تداوم زندگي در اين بافت ارزشمند اشاره كرد و خواهان توجه مسئولان امر به نگهداري از اين قنات گرديد و استفاده بي رويه از منابع آبي بالادست قنات را تهديد كننده حيات آن تلقي كرد .
در پايان اين همايش از بيش از پنجاه نفر از مقني ها ، ميرابها ، دشتبانها ، جويبانها ، قنات یاران و کسانی که در ترمیم و احیاء حادثه اخیر قنات تلاش داشتند تجليل بعمل آمد و زحمات فراوان آنها در پاسداري از آب و قنات ستوده شد .
انتشار ويژه نامه پاسداشت آب و قنات ، نمايشگاه عكس و مسابقه نقاشي و بازديد از مسير قنات و جوي آب و سازه هاي آبي نظير آب انبار ، آسياب آبي و ... از ديگر برنامه هاي جنبي اين همايش بود .