وضعیت بیماری ام اس درایلام
به گزارش تابناک ایلام، با دیدن وضعیتش به یاد این سخن گرانبها از امیرالمومنین علی (ع) می‌افتادم که در محضر بیمار، سلامتی خودت را به رخش نکش و جلوی ناتوان، قدرت‌نمایی نکن. وضعیت او در چنین حالتی تاب تحمل از انسان را می‌گیرد و بی‌اختیار این جمله به زبان می‌آید که خدایا شکرت....
مدام نگاهش را می‌دزدید و نگاه همراه با ترحم حاضران بی‌زار بود. با خودش خودخوری می‌کرد و این طرف و آن طرف را جستجو می‌کرد انگار که می‌خواهد راه گریزی بیابد. چشمانش را جمع‌تر می‌کند و خواهرش را صدا زد و بعد از چندین ثانیه به کمک خواهرش بر روی ویلچر راهی اتاق می‌شود.
از بیماری او تنها یک اسم را شنیده بودم و نمی‌دانستم مبتلایان به این بیماری چگونه و به چه دلایلی به این عارضه دچار می‌شود و البته تمام تعریف من از "ام اس" در فلج شدن و نقص در تحرک فردی خلاصه می‌شد تا اینکه این جسارت را در خود پیدا کردم تا با خواهر زهرا که ده سال است به بیماری "ام اس" دچار شده است در مورد روند طی شدن بیماری صحبت کنم.
خواهر زهرا چنین شروع کرد: بیماری با لرزش در دستان زهرا شروع شد و در مدت زمان کمی آنقدر دستش بی‌رمق شد که نمی‌توانست برای چند ثانیه وسیله‌ایی را در دستش نگه دارد. کم‌کم رخوت و ناتوانی جان حرکت را از پاهایش گرفت و چون نمی‌توانست خوب راه برود پاهایش را بر روی زمین می‌کشید. با پیشرفت بیماری شاهد از ناتوان شدن دست دیگرش بودیم؛ آنقدر ناتوان که نمی‌توانست قاشق را حمل کند و برای اینکه احساس ناتوانی نکند می‌خواست که قاشق را در دستش بگذاریم و انگشتانش را بر هم قفل کنیم تا به آرامی خودش مشغول غذا خوردن شود.
روز به روز توان پاهایش کمتر و کمتر می‌شود به نحوی که بدون کمک "ولک" نمی‌توانست چند قدم بردارد در همین وضعیت جسمی عنوان می‌کرد که سرم دارد می‌لرزد که اگر بسیار دقت می‌کردیم به عینه می‌دیدیم که صحبتش صحت دارد.
روحیه‌اش به شدت ضعیف شد و از جمع فراری بود و به هر بهانه‌ایی گریه می‌کرد با ناتوانی کامل در دست و پاها، نشستن بر روی ویلچر و عجز در انجام امور شخصی باعث شد غصه‌هایش بیشتر و بیشتر شود و آنقدر ناامید و نالان بود که مدام آرزوی مرگ می‌کند.
متاسفانه بیماری او به ناتوانی حسی و حرکتی در دست و پاهایش ختم نشد و آنقدر درد می‌کشید که قوی‌ترین مسکن‌ها او را آرام نمی‌کند این شرایط او را هر روز ناامیدتر از دیروز می‌کند.
بعضی اوقات انگار فراموشی به سراغش می‌آید و یک حرف را چندین بار تکرار می‌کند و از نظر خودش برای اولین بار بوده که آن حرف را عنوان کرده است مثلاً از اطرافیان تقاضا می‌کند او را بر روی زمین بنشانند هنوز چند دقیقه نگذشته می‌خواهد که پاهایش را دراز کنیم، بعد از چند دقیقه می‌گوید من را دراز کش بخوابانید و ... . و همین طور در طول روز چندین مرتبه این روال را تکرار می‌کند.
اراده‌ایی برای تصمیم‌گیری ندارد و اگر هم تصمیم بگیرد سریع تغییرش می‌دهد علاوه بر اینها چشمانش دچار دوبینی شده و اگر دارو مصرف نکند می‌گوید وسایل را دوتایی می‌بیند و حتی دچار تاری دید می‌شود و تشخیص افراد نزدیک برایش سخت می‌شود.
دکتر «اسد احسان‌زاده» مدیر گروه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی استان ایلام اظهار کرد: ام اس یا اسکلروز چندگانه یک اختلال مادام العمر در سیستم ایمنی خودکار بدن است که می‌تواند منجر به فلج شدید شود البته این بیماری مختص اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) بوده و ایجاد لکه‌های سفید یا پلاک‌های متعددی در مغز می‌کند که شروع آن معمولاً در مرحله سوم یا چهارم زندگی رخ می‌دهد و تقریبا 3 – 2 برابر در زنان بیشتر از مردان بروز می‌کند.
وی ادامه داد: ام اس با از بین بردن پوشش عصبی (میلین) به عصب بینایی، نخاع و مغز آسیب می‌رساند هرچند ممکن است در شروع بیماری، تشخیص داده نشود و با از بین رفتن اعصاب توسط میلین وجود بیماری در شخص مشخص می‌گردد. البته علت اصلی به تأخیر افتادن تشخیص، دوره پنهانی طولانی بیماری است که حدود یک الی 10 سال و بلکه بیشتر طول می‌کشد اما معمولاً بیمار تا حدود 30 سال پس از شروع بیماری زنده می‌ماند و عده کمی در همان ابتدا فوت می‌شوند.
وی افزود: حدود یک میلیون و 100 هزار نفر در جهان به ام اس مبتلا هستند.
سرپرست گروه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت استان ایلام در مورد علائم بیماری ام اس به دو بینی، مور مورشدن انگشتان دست یا پا، بی‌حس شدن و کرخ شدن بعضی انگشت‌ها، حالت برق گرفتگی لحظه‌ای در بدن، یخ زدگی قسمتی از بدن، داغ شدن قسمتی از بدن، عدم هماهنگی اعضا خصوصاً پاها هنگام راه رفتن، عصبی شدن بی‌مورد، خواب زیاد، تنبلی و بی‌حسی، خستگی زودرس، اسپاسم، عدم هماهنگی بین کلمات در سخن گفتن، سنگینی سر و بدن، دفع بیش از حد ادرار نسبت به دیگران، حساس و زودرنج شدن، یبوست، علاقه به خوردن غذاهای سردی‌بخش (اسیدی) مانند لبنیات بخصوص ماست و بستنی اشاره کرد.
وی گفت: در صورت پیشرفت بیماری، عدم کنترل ادرار، از دست دادن کامل بینایی، افسردگی و خودخوری، نداشتن تعادل، داشتن لرزش هنگام حرکت، عدم درک هوا و آب سرد و گرم و انزواطلبی و گوشه گیری از دیگر علائم بیماری ام اس است.
احسان‌زاده بیماری ام اس را شامل دو گروه عمده که یا از طریق بینایی یا پا به فرد حمله می‌کند عنوان کرد و گفت: آنها که از طریق بینایی مورد حمله قرار می‌گیرند چنانچه سریع تشخیص داده شوند به سرعت به درمان جواب می‌دهند و در مدت زمان کوتاهی بهبود پیدا می‌کنند اما افرادی که از طریق پا مورد حمله قرار می‌گیرند بایستی به سرعت درمان شوند و گرنه در معرض حملات متعددی قرار می‌گیرند و درمان مشکل‌تر خواهد شد.
وی در پاسخ به این سوال که چه کسانی مستعد بیماری ام اس هستند، گفت: دو گروه از افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری ام اس هستند اول افراد فوق العاده حساس، زودرنج و عصبی و دوم آنان که از نظر عادت و رویه زندگی دارای به اصطلاح طبع سردی بوده و مدام از غذاهای سردی بخش (غذاهایی باph اسیدی) به حد وفور استفاده کنند و علاقه زیادی به خوردن ترشی، سرکه، تمبر هندی، ماست، قره قروت و امثالهم دارند.
این پزشک عمومی خاطر نشان کرد: علت دقیق بیماری هنوز مشخص نیست اما چهار فرضیه علمی اصلی درباره‌ی این بیماری وجود دارد که یکی از شرایط جوی حاکم در سراسر جهان است که براساس این فرضیه به نظر می‌رسد ابتلا به ام اس در میان ساکنان نواحی اطراف مدار نیمکره شمالی و جنوبی زمین شایع‌تر است. فردی که در یکی از مناطق متولد شده و پیش از رسیدن به سن نوجوانی به منطقه دیگر منتقل می‌شود، تا حدودی در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرد.
وی همچنین ژنتیک یا ابتلای والدین و یکی از نزدیکان به این بیماری را عامل خطر ابتلا به ام اس در فرد برشمرد و اضافه کرد: یکی از دیگر علت‌ها "عامل ایمنی" است که در مجامع پزشکی این امر پذیرفته شده است که بیماری ام اس نوعی اختلال در سیستم ایمنی خودکار بدن است. البته عامل ویروسی یکی از احتمالاتی است که گفته می‌شود در بروز ام اس نقش داشته باشد.
احسان‌زاده با اشاره به اینکه تاکنون هیچ راه مشخصی برای پیشگیری از بیماری شناخته نشده است، تصریح کرد: نور خورشید در پیشگیری از بروز یا جلوگیری از پیشرفت بیماری ام اس نقش دارد همچنین متخصصین تغذیه نیز مصرف امگا 3 مانند تکمیل غشای سلولی و بهبودی ام اس را موثر می‌دانند گفتنی است امگا 3 در ماهی‌های چرب، گردو، تخم مرغ، کنجد و نارگیل وجود دارد.
وی به دلیل مادام العمر بودن بیماری بر کنترل دائمی و معالجه همیشگی بیماری تاکید کرد و افزود: در درمان بیماری اولین مرحله توقف یا کاهش حملات سیستم ایمنی به میلین رشته‌های اعصاب است در مرحله دوم بهبود علائم بیماری و کمک به فرد برای بازگشتن به شرایط طبیعی در حد امکان است.
احسان‌زاده یادآوری کرد: اغلب بیماران جهت درمان جسمی ام اس از داروهای کورتیکو استروئیدی استفاده می‌کنند که پس از 4 – 3 روز به خوبی اثرات آن مشخص است البته در زمان کاهش نشانه‌ها به صورت خوراکی دارو مصرف می‌شود و در صورت موثر نبودن ممکن است در تغییر پلاسمای خون موثر واقع شود.
«محمدرضا سپهر» مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی استان ایلام گفت: 175 بیمار مبتلا به ام اس در استان وجود دارد که در حال حاضر تمام داروهای ایرانی و خارجی و همچنین خدمات درمانی مثل عمل جراحی و بستری مربوط به بیماری فوق الذکر را به صورت رایگان دریافت می‌کنند.
مدیر کمیته اطلاع‌رسانی طرح تحول نظام سلامت افزود: در گذشته داروهای بیماران ام اس کم و در بیشتر موارد نایاب بود اما به دنبال اجرای طرح تحول نظام سلامت داروهای ایرانی به صورت رایگان دریافت می‌شود و مصرف کنندگان داروهای خارجی تنها مابه‌التفاوت هزینه نسبت به داروی داخلی را پرداخت می‌کنند.
