بحران آب و رفتاری که باید اصلاح شود
ایران، دارای اقلیم خشک و نیمهخشک است لذا ضرورت دقت و توجه به شرایط را دو چندان کرده است و بایستی حفظ منابع آبوخاک را در اولویت قرار دهیم.
در چند دهه اخیر که با تغییرات اقلیمی و آنهم از عصر مدرنیزه به بعد، بهواسطهی اثرات چشمگیر گازهای گلخانهای ضریب آسیبپذیری را در این خصوص برای این آبوخاک بالاتر برده است... لازم میدانم که اشارهکنم: از نزدیک به ۴۰تا۵۰ سال پیش٬ به دلیل استحصال بیشازحد از منابع آبی٬ کاهش نزولات جوی٬ از بین رفتن پوشش گیاهی٬ عدم توجه به نحوه و روش صحیح در آبیاری و بیتوجهی به مهار آبهای روان و آبخیزداری، منابع آبی زیرزمینی ما را تقریباً تهی نموده است! بهطوریکه میتوان گفت سالانه بهصورت میانگین؛ قریب به ۱ متر از ارتفاع سطح ایستابی(سطح آبهای زیرزمینی) کاهشیافته است...!!! یعنی اینکه؛ با میانگین بارش سالانهی ۲۵۰ میلیمتر برای کل کشور و میانگین بارشٍ ۳۸۰ میلیمتر برای منطقهی ما٬ به حدود ۱۰۰ سال زمان نیاز هست٬که به سطح آب زیرزمینی ۵۰ سال ماقبل برسیم!
آنهم منوط بر اینکه
اولاً: خشکسالی دورهای ماهانه و سالانه در طی این مدت به وجود نیامده باشد... یعنی همین میانگین بارش سالانه کاهش نیافته...
و ثانیاً: آنقدر در مدیریت آبخیزداری و بهرهبرداری از آبهای روان قوی شده باشیم٬ که تمام آبهای حاصل از نزولات جوی را به سمت منابع آبهای زیرزمینی هدایت نماییم...!!! که امری غیرممکن است...
ثالثاً: در بخش مدیریت ترویج و آموزش و همچنین؛ اجرای همایشهای آمایش سرزمین و توسعهی پایدار توانسته باشیم٬ چنان موفق عمل کرده باشیم٬ که تمامی افراد جامعهی هدف را توجیه کرده باشیم... تا این مهم تحقق یابد.
نکتهی مهم دیگر اینکه؛ استفاده بیشازحد از کودهای شیمیایی و عدم توجه به مدیریت چرا در مراتع که باعث زوال متوالی و هرروزهی پوشش گیاهی شده است٬ از دیگر موارد تشدیدکنندهی این بحران مهم است.
و اما باوجوداین شرایط چه وظیفهای بر عهدهی ماست؟
ابتدابهساکن هر ایرانی که در زمان استحمام ۶ برابر و در زمان مسواک زدن ۲۶ برابر یک اروپایی آب مصرف میکند.
این آمار ما را میترساند.
اینکه چرا این اتفاق میافتد؟
در حالی که مدام شعار میدهیم، که «آب هست اما کم است»، هرروز در اخبار میخوانیم، که آب پشت سدها کم شده است...
زمین اطراف شهرها نشست کرده است، خاک خشکشده و زمین برای کشاورزی فاقد رطوبت مناسب است و همیشه احتمال میرود در بعضی شهرها تابستانها آب جیرهبندی شود، و ...
همین امروز برویم و شیرهای آب را بررسی کنیم. شیر حمام اگر نیاز به تعویض دارد، عوضش کنیم، یا با نوارتفلون تعمیرش کنیم. هر قطرهای که هدر میرود مثل یک سکه است که شاید به نظر مهم نباشد! اما همین سکهها سرمایههایی هستند٬ که به اسکناسهایی تبدیل میشوند٬ که باید بهعنوان قسط پرداخت کنیم!!!...
هر شیری که بی جهت باز گذاشته شود در هر دقیقه ۱۱ تا ۱۹ لیتر آب سالم را وارد فاضلاب میکند. شیرهای آب را هنگام حمام کردن، شستن دست و صورت و مسواک زدن کم بازکنیم. به بچهها یاد بدهیم سریع دوش بگیرند، تا آب کمتری مصرف شود.
حمام جای آواز خواندن نیست...!!! آنهم زیر دوش آبی که باز است! اگر مدت حمام کردن ۱۰ دقیقه طول بکشد حدود ۲۰۰ لیتر آب گرم مصرف میشود. كه فقط ۱۰ درصد آن مصرفی است و حدوداً ۹۰ درصد آن وارد فاضلاب میشود! خودتان با یک حساب سرانگشتی محاسبه کنید، که در طول ماه میتوان باکم کردن حتی یکی دو دقیقه از زمان دوش گرفتنتان چقدر آب صرفهجویی کنید...
حتی میتوان گفت: چای باقیمانده در قوری، آبی که تخممرغ در آن پختهشده و نوشابهای که گاز آن خارجشده برای رشد گیاهان مناسب است.
آبی را که برای شستن میوهها و سبزیها و یا از آبکش کردن پلو بهدست میآید را میتوان، برای آبیاری باغچه و گلدانها استفاده نمود. برای شستن لباسها در ماشین لباسشویی هر بار سعی کنیم، مقدار بیشتری لباس را بشویم، یعنی از ظرفیت کامل ماشین استفاده کنیم و برای چندتکه لباس هرگز ماشین را روشن نکنیم.
اگر هرکدام از ما با همین روشها روزی چند لیتر آب صرفهجویی کنیم، پتروس فداکاری هستیم، که وطنمان را دوست داریم...
و اما یک توصیه به مسئولین محترمی که توفیق و سعادت خدمت به مردم را بهدست آوردهاند: با توجه به پتانسیل بالای کشاورزی موجود در شهرستان نهاوند، تمام تلاش خود را بهکارگیرند تا روشهای آبیاری سنتی و غرق آبی را کنار گذاشته و از سیستمهای نوین آبیاری تحتفشار و قطرهای (البته با اجرای دقیق و صحیح) در بخش کشاورزی و باغداری استفاده شود... تنها تکیهگاه مطمئن باقیمانده برای اقتصاد نهاوند ما کشاورزی است. چنانچه بهدرستی از آن صیانت نشود٬