درس هایی از مکتب فاطمی
حجت الاسلام علی اکبر میرزایی
سخن پیرامون استفاده صحیح و اصولی از نعمت ها و داشته ها است؛ یعنی آنچه را که داریم بشناسیم و درست از آن نفع ببریم.و فرقی نمی کند که آن نعمت،مادّی یا معنوی باشد،مثل نعمت سلامتی،علم،ثروت حلال،امکانات زندگی و ... و یا مثل نعمت پدر و مادر،دوست خوب،همسایه خوب و...و یا داشتن نعمت های معنوی مثل قرآن کریم،سفارشات رسول خدا و امامان معصوم(علیهم السلام) که با عملیّاتی کردن آن دستورات می توان به سعادت و خوشبختی رسید. روزهایی که در حال گذراندن آنها هستیم،روزهای سوگواری حضرت فاطمه(س) است که خود نعمتی بزرگ برای جهان بشرّیت و مسلمانان دنیا می باشد،همان فاطمه ای که رسول الله در وصف او فرموده است:(فانّما هی بضغه منّی،یریبنی ما ارابها،و یوذننی ما آذاها) یعنی:(حقیقتا فاطمه پاره ی تن من است،هر کس او را به زحمت بیاندازد، مرا به زحمت انداخته و هر کس او را اذیّت کند،مرا اذیّت کرده است.){صحیح مسلم،باب فضایل الصحابه،بخش فضایل فاطمه،ج4،ص1902،شماره2449)
حال سوال اساسی این است که چگونه می توان از این نعمت بزرگی که خداوند به ما داده است استفاده کنیم؟یعنی چه درس هایی می توان از مکتب حضرت فاطمه(س) گرفت؟
در مجموع می توان 4 درس کلّی و جامع از زندگی آن حضرت گرفت:
اوّل:شناخت منکرها،رذایل اخلاقی،کارهای ناپسند و جریانات منفی و تلاش برای رفع آنها.
گام اول این است که منکرها و آسیب های فردی و اجتماعی زمان خود را بشناسیم و برای آنها براساس عقل و دین راه علاج پیدا کنیم.
در سیره حضرت فاطمه می توان این نکته را به خوبی دریافت که ایشان از یک طرف جریانات منفی زمان خود را می شناخت و از طرف دیگر در برابر این جریانات سکوت نکردند و در گفتار و کردار مبارزه می کرد.
اگر ما منکرهای زمان خود را بشناسیم و برای رفع آنها تلاش کنیم،از مکتب آن حضرت درس آموخته ایم.
منکرهای زمان ما عبارتند از: اسراف، تبذیر، تخریب و تحقیر دیگران، دروغ، غیبت، تهمت، اعتیاد به مواد مخدّر و ...
باید برای رفع هر کدام از آسیب های بالا تحرّک داشت و متناسب با هر مشکلی،برنامه ریزی کرد.
پیرو مکتب فاطمه اهل اسراف نیست.
اهل تخریب دیگران برای رسیدن به مقامات دنیوی نیست.
اهل دروغ، غیبت و تهمت نیست.
امام سجّاد(علیه السلام) در مورد گناهان می فرماید:( وَ الذُّنُوبُ الّتى تُنزِلُ النِّقَمَ عِصيانُ العارِفِ بِالبَغىِ وَ التَطاوُلُ عَلَى النّاسِ وَ الاِستِهزاءُ بِهِم وَ السُّخريَّةُ مِنهُم.)
یعنی:(گناهانى كه باعث نزول عذاب مىشوند، عبارتند از: ستم كردن شخص از روى آگاهى، تجاوز به حقوق مردم، و دست انداختن و مسخره كردن آنان.) {وسایل الشیعه ج 16 ، ص 281 ، ح 21556}
ما باید در آب،برق،نان،برنج و... صرفه جویی کنیم؛تا همیشه امکانات غذایی در اختیار مسلمانان قرار بگیرد و دیگر اینکه افراد در اداره زندگی خود دچار مشکل نشوند.
دوم:توجّه به محرومان و نیازمندان
دومین درس از زندگی حضرت فاطمه(س)،توجّه به نیازمندان و محرومان است؛یعنی مسلمان نباید نسبت به مسلمان دیگر بی تفاوت باشد و باید برای موفقیّت و پیشرفت خود و دیگران تلاش کند.
حضرت فاطمه(س) در این زمینه فرمودند:( حُبِّبَ إ لَیَّ مِنْ دُنْیاكُمْ ثَلاثٌ: تِلاوَةُ كِتابِ اللّهِ، وَالنَّظَرُ فى وَجْهِ رَسُولِ اللّهِ، وَالاْنْفاقُ فى سَبیلِ اللّه.)
(سه چیز از دنیا براى من دوست داشتنى است : تلاوت قرآن ، نگاه به صورت رسول خدا، و كمك به نیازمندان در راه خداوند.) بحارالا نوار: ج 43، ص 82، ح 4
منظور از توجه به نیازمندان،شامل تمام موضوعات می شود؛از کمک مالی گرفته تا کمک علمی و کمک در عرصه های دیگر.
سوم:رعایت حجاب، به معنای عامّی که دارد.
یکی دیگر از درس هایی که در مکتب حضرت فاطمه(س) می آموزیم،حجاب است،امّا باید دانست که حجاب،تنها حجاب بدن نیست،بلکه حجاب به معنای پوشش است و منظور پوشیده نگه داشتن هر جریان بدی است،که بر اساس این نگاه بدن ما،چشم ما،گوش ما،شکم ما،زبان ما،دست ما،پای ما و... باید حجاب داشته باشند.
چهارم:احترام به پدر و مادر
احترام به پدر و مادر نیز از مواردی است که در زندگی حضرت فاطمه(س) در جریان است؛به طوری که رسول خدا به ایشان لقب(امّ ابیها)را دادند.
آن حضرت در مورد احترام به پدر و مادر فرمودند:( الْزَمْ رِجْلَها، فَإنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ اقْدامِها، و الْزَمْ رِجْلَها فَثَمَّ الْجَنَّة)َ
همیشه در خدمت مادر و پاى بند او باش ، چون بهشت زیر پاى مادران است ؛ تا به نعمت هاى بهشتى دست پیدا کنی.)
امیدوارم خداوند به ما توفیق دهد رهروان واقعی راه قرآن و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) باشیم.
علی اکبر میرزایی
(استاد حوزه و دانشگاه)