امروز شبکه‌های اجتماعی، غوغایی در عرصه رسانه به راه انداخته‌اند که شاید کمتر فرد یا خانواده‌ای با مسائل و تبعات آن روبه‌رو نباشد. قبل از هر چیز باید دانست که فضای مجازی به خصوص شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه به یک بستر و ظرفیت مهم فرهنگی و اجتماعی بدل شده که هم می‌توانند منشأ تحولات و آثار مطلوب باشند و هم عوارض و آسیب‌های خطرناکی را باعث شوند.
سئوالی که ممکن است ذهن افراد به خصوص خانواده‌ها را به خود معطوف کند این است که در برابر آسیب‌ها و آفت‌های فضای مجازی چه باید کرد؟
مهمترین مساله، شناخت درست فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است. تا زمانی که این درک و شناخت وجود نداشته باشد نمی‌توان راه حل درستی را شناسایی کرد و به‌کار بست تا عوارض کمتری از حضور در فضای مجازی نصیب افراد و مخاطبان آن شود. ورود آگاهانه و کم آسیب به این وادی، بیش از هر چیز دیگری، نیازمند آموزش و اطلاع رسانی در کنار فرهنگ سازی مناسب و هوشمندانه است.
امروزه با ورود تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی و توسعه روزافزون آن، نهاد خانواده ایرانی با مسائل و مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شده و نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت. این‌که چرا بر آموزش تأکید دارم، کاملاً روشن است. شما اگر یک چاقو را هم به دست کودکی بدهید و به او بگویید با این میوه پوست بکن، چه بسا به خودش یا دیگران آسیب بزند اما اگر طرز استفاده صحیح را به او بیاموزیم و خودمان هم مراقبش باشیم آن وقت دیگر چاقو ابزاری سودمند در دست کودک خواهد بود.
بعد از آموزش، مسأله کنترل و نظارت اهمیت پیدا می‌کند . توصیه من این است که نباید به راحتی همه ابزارهای رسانه‌ای در اختیار همه افراد قرار گیرد، بلکه خانواده و فرد باید خودکنترلی داشته باشند وگرنه نمی‌توان به آسانی جلوی عوارض و آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های نوین را گرفت.
متاسفانه گاهی اوقات مشاهده می‌شود که برخی والدین به بهانه این‌که باید فرزندانشان با دنیای روز و فناوری‌های نوین آشنا شوند یا نظارت و کنترلی بر فرزندان خود ندارند، یا این کار را بسیار ضعیف انجام می‌دهند که این مسأله هم مربوط به شبکه‌های اجتماعی می‌شود و هم بازی‌های رایانه‌ای و دیگر مسائل. در این‌که این تصور و نگاه غلط است هیچ شکی وجود ندارد چراکه نتیجه‌اش می‌شود بروز و ظهور آسیب‌هایی که به فرزندان و خانواده‌ها وارد می‌شود و خدای ناکرده در صورت تداوم و توسعه این آفت‌ها، کار به جاهای خطرناک‌تر هم می‌کشد و چه بسا باعث فروپاشی خانواده در مراتب بعدی شود.
به خصوص نقش بانوان و مادران در این زمینه بسیار مهم و کلیدی است؛ به این معنی که زنان با برنامه‌ریزی برای ورزش، تفریح و مهمانی، داشتن اقتدار مناسب در زمینه درس و مدرسه بچه‌ها، توجه به همسر در منزل و ایجاد زمینه‌های فعالیت برای اعضای خانواده می‌توانند بیشتر توان و حواس اعضای خانواده را معطوف به خود خانواده کنند نه این‌که بیشتر وقتشان را ولو در کنار هم مصروف شبکه‌های اجتماعی کنند. مادران و همسران باید بدانند که امروز شبکه‌های اجتماعی و نیز ماهواره چه بلایی بر سر خانواده‌ها و به خصوص نسل جدید می‌آورند، بنابراین باید این آسیب‌ها را بدانند و آگاه باشند تا بعد با آموزش درست بتوانند نقش نظارتی و هدایت‌گرانه خود را ایفا کنند. اگر این طور شد عوارض و آسیب‌های فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به حداقل می‌رسد.
رواج فرهنگ استفاده درست از این امکانات نوین و به خصوص تلاش در مسیر توانمندسازی فرهنگی بهترین و مؤثرترین راه برای مدیریت فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است که امیدواریم خانواده‌ها به ویژه مادران و زنان جامعه ما با درک اهمیت و چالش برانگیزبودن موضوع، آگاهانه و مسئولانه با آن برخورد کنند.
معصومه ظهیری مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری قم