نگاه هنری به «خشونت و سلامت»، چالش های حال و آینده کهگیلویه و بویراحمد
به گزارش خبرنگار تابناک از استان کهگیلویه و بویراحمد، طی سالهای اخیر مجموعهای از مسائل و آسیبهای اجتماعی از جمله خشونت علیه کادر درمان، کاهش نرخ زاد و ولد، افزایش خودکشی و افت سلامت روان جامعه به دغدغه جدی مدیران حوزه سلامت استان تبدیل شده است.
روند افزایشی درگیریها و رفتارهای پرخاشگرانه در مراکز درمانی و استمرار این روند، علاوه بر پیامدهای روانی برای کارکنان حوزه سلامت، تصویری خشن و نادرست از فرهنگ استان در افکار عمومی ایجاد میکند.
خودکشی همواره در فرهنگ مردم استان اقدامی مزموم و ناپسند به شمار میرفت، اما تعدد این اتفاق در برخی مناطق استان زنگ خطر جدی برای دستگاههای مسئول است که نیاز به مداخله فرهنگی، اجتماعی و درمانی دارد.
شب گذشته، نشست هماندیشی دانشگاه علوم پزشکی با هنرمندان و خبرنگاران برگزار شد. «صیاد خردمند»، مدیرکل روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد، در خصوص ضرورت برگزاری این نشست، اظهار کرد: در راستای نقش مؤثر هنر و رسانه در اصلاح رفتارهای اجتماعی، نشستی مشورتی با جمعی از هنرمندان و اصحاب رسانه استان برگزار شد تا راهکارهای فرهنگی برای کاهش آسیبها بررسی شود.
وی گفت: دانشگاه علوم پزشکی با بهرهگیری از ظرفیت فرهنگی جامعه، برنامهریزیهای جدیدی برای پیشگیری از خشونت، ارتقای سلامت روان و کاهش آسیبهای اجتماعی در دستور کار قرار میدهد.
همکاری هنر و سلامت برای تابآوری جامعه
«رقیه پناهی»، رئیس دانشگاه علوم پزشکی یاسوج اولویتهای اصلی دانشگاه در حوزه سلامت را شامل آسیبهای اجتماعی مرتبط با سلامت مانند خشونت و خودکشی، پزشکی خانواده و عدالت سلامت و همچنین بحران جمعیتی و ضرورت جوانی جمعیت عنوان کرد.
پناهی تأکید کرد که دانشگاه بهتنهایی قادر به حل این مسائل نیست و همکاری فعالان فرهنگی، هنرمندان و رسانهها برای تولید محتوا و تغییر نگرشها ضروری است.
وی افزود که مأموریتهای ملی وزارت بهداشت شامل جوانی جمعیت، پزشکی خانواده و کاهش آسیبهای اجتماعی، محورهای اصلی فعالیت دانشگاه است و این اهداف بدون همراهی هنرمندان و رسانهها قابل تحقق نیست.
ظرفیت هنر در ارتقای سلامت و کاهش آسیبها
در بخش دوم نشست، هنرمندان و فعالان فرهنگی با اشاره به ظرفیتهای تئاتر خیابانی، فیلم کوتاه، عکس و آثار گرافیکی، تأکید کردند که این ابزارها میتوانند پیامهای سلامت روان و اجتماعی را بهطور مؤثر و سریع منتقل کنند.
هنرمندان اعلام کردند که آمادگی کامل برای اجرای برنامههای میدانی در شهرها و روستاها و مدارس را دارند، به شرط آنکه دانشگاه علوم پزشکی حمایت مالی و اجرایی لازم را فراهم کند.
حاضران پیشنهاد دادند کارگاههای آموزشی مستمر، جشنوارههای فیلم و عکس، نمایشهای خیابانی و استفاده از مفاهیم فرهنگی و اسطورهای برای ارتقای سلامت روان و اجتماعی برگزار شود.
همچنین تأکید شد که برنامهها باید عملیاتی، کاربردی و قابل اجرا باشند و تنها به اهداف شعاری محدود نشوند.
سخنان مسئولان و برنامههای عملیاتی
«مسلم شریفی»، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، در سخنانی با قدردانی از برگزاری نشست گفت که این دیدار فرصتی برای شنیدن نکات کاربردی و گلایههای مفید بود و بسیاری از موضوعات مطرحشده، بازتاب دغدغههای واقعی حوزه بهداشت است.
وی با اشاره به فعالیت دانشگاه در تربیت مربیان بهداشت مدارس گفت: دانشگاه علوم پزشکی یاسوج یکی از پنج دانشگاه کشور است که سالانه ۴۰ تا ۵۰ دانشجو در این حوزه جذب و به آموزش و پرورش تحویل میدهد. شریفی خودکشی را یک معضل همگانی دانست و افزود: با جذب روانشناس جدید، تلاش میشود اثرگذاری برنامهها افزایش یابد و فرایندها به سمت مدرنیته پیش رود. جوانی جمعیت یک ضرورت علمی و اکولوژیک است و کاهش نرخ رشد جمعیت به زیر یک، هشدار جدی محسوب میشود.
معاون بهداشتی دانشگاه بر حمایت دانشگاه از ایدههای هنری در حوزه سلامت، ضرورت درک متقابل میان هنر و سلامت و پرهیز از تولید آثار خلاف سلامت عمومی تأکید کرد.
وی افزود: مسئولیت اجتماعی همه افراد برای سلامت روان و جسم جامعه ضروری است و پزشک خانواده تنها راه نجات نظام درمانی کشور محسوب میشود.
«امین درخشان»، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان نیز ضمن قدردانی از حضور هنرمندان و رسانهها، سلامت را مهمترین مسئله اجتماعی دانست و تأکید کرد: هنر و رسانه ابزار اصلی اثرگذاری اجتماعی هستند. وی از هنرمندان خواست تولیدات خود را به سمت مسائل حوزه سلامت هدایت کنند و خشونت علیه کادر درمان را بهعنوان اولویت اصلی مورد توجه قرار دهند.
«شریف اسلامی»، رییس حوزه هنری کهگیلویه و بویراحمد، نیز اعلام کرد: بازنمایی درست آسیبها و مشکلات اجتماعی در آثار هنری اهمیت فراوان دارد و تأکید کرد که آثار باید امیدآفرین و اصلاحگر باشند.
وی گفت: هنر و طنز دو عامل درمانگر بحرانها هستند و هنرمندان میتوانند با تولید اثر و نقد هوشمندانه، تأثیرات منفی اجتماعی را کاهش دهند.
جمعبندی نشست و چشمانداز آینده
در بخش پایانی این نشست، «رقیه پناهی» با قدردانی از نکات مطرحشده بیان داشت: «هدف اصلی نشست، بهبود ارتباط میان مردم و کادر درمان و کاهش نازیباییهای فرهنگی و اجتماعی استان است.». تصویر نادرست از استان نباید پررنگ شود و کادر درمان نیز حق دارد نسبت به مشکلات موجود واکنش نشان دهد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی یاسوج تأکید کرد که اهالی فرهنگ و هنر نقش مهمی در ارتقای بهداشت روان جامعه دارند و هر فیلم، شعر، کلیپ یا اثر هنری میتواند جریان ذهنی مردم را تغییر داده و زمینه تغییر شرایط را فراهم آورد.