خبرگزاری تابناک-پریسا خورسنگ: امروزه از سلولهای بنیادی برای درمان بیماریهای صعبالعلاج مورد استفاده قرار میگیرد، آزمایش آنتی ژن لکوسیت انسانی یا آزمایش H.L.A آزمایشی است که از نمونه خون یا بزاق قبل از پیوند سلولهای بنیادی یا پیوند عضو و همچنین تشخیص بیماریهای خاصی مانند عفونتها، بیماریهای التهابی، بیماریهای ایمنی و حساسیت ها به کار میرود.
به منظور کاهش عوارضهای ناشی از پیوند سلولهای بنیادی پیوندی باید با فرد گیرنده پیوند ضروری است. آنتی ژن لکوسیت انسانی یا H.L.A مجموعهای از پروتئین ها یا مارکرهایی است که بر روی اغلب سلولهای بدن یافت میشوند و کد ژنیتیکی فرد را تشکیل میدهند که با استفاده از آن ها سیستم ایمنی بدن توانایی تشخیص سلولهای خودی از غیرخودی را خواهد داشت.
هر شخصی نیمی از شاخصهای H.L.A خود را از مادر و نیم دیگر را از پدر به ارث میبرد، در نتیجه فرزندان دارای پدر و مادر یکسان به احتمال ۲۵ درصد دارای H.L.A مشابه هستند.
در سایر خواهرها و برادرها ۲۵ درصد شانس (از هر ۴، ۱ نفر) برای تطابق وجود دارد. این تطابق در دوقلوهای همسان ۱۰۰ درصد بوده و سلولهای بافت و خون آنها یکسان است.
الگوی ژنها در افراد یک خانواده نسبت به سایر افراد فامیل یا افراد غریبه، شباهت بیشتری دارد و در بیشتر موارد جستو جوی اهدا کننده مناسب از خواهر و برادر فرد گیرنده شروع میشود.
شرایط عمومی که هر فرد داوطلبی باید داشته باشد شامل سن بین ۶۰ تا ۶۵ سال، دارای سلامت جسمی، عدم سابقه ابتلا به سرطان، عدم ابتلا به بیماری قلبی شدید، عدم آلودگی به ویروس H.I.V و هپاتیت، عدم ابتلا به بیماریهای اتوایمیون و عدم ابتلا به آسم شدید است.
راهکار فایق آمدن بر این معضل ایجاد بانک اطلاعاتی H.L.A است. در بانک H.L.A اطلاعات اهدا کننده مفروض، ذخیره شده و از طریق جستجو، فرد سازگار برای گیرنده از هر کجای کشور و حتی سایر کشورها مورد شناسایی قرار میگیرد، وجود بانکهای H.L.A موجبات افزایش شمار دهندگان مناسب را برای بسیاری از بیماران متقاضی پیوند را فراهم آورده است خوشبختانه در ایران این بانکهای H.L.A بنیانگذاری شده است.
بیماریهای قابل تشخیص با آزمایش HLA
زمانی که تست HLA مثبت باشد یعنی نوعی بیماری سیستم ایمنی شما را تهدید میکند، به این ترتیب زمانی که سیستم ایمنی بدن شما به جای بافتهای آسیب دیده به بافتهای سالم حمله میکند و باعث نابودی آنها میشود و اختلالات خود ایمنی اینگونه خود را نشان میدهد، برخی از مهمترین بیماریهای قابل تشخیص با این آزمایش عبارتند از:
اسپوندیلیت آنکیلوزان: نوعی روماتیسم مزمن همراه با التهاب ستون مهره
یوئیت: التهاب بخشهایی از چشم که میتواند منجر به آب مروارید، آب سیاه و مشکلات شبکیه میشود.
آرتریت پسوریاتیک: نوعی بیماری خودایمنی مزمن که در آن پوست ملتهب و پوسته پوسته میشود که با درد و تورن مفاصل همراه است.
سارکوئیدوز: تودههای کوچک و غیرطبیعی که از سلولهای ایمنی بدن تشکیل شدهاند.
بیماری بهجت: که در آن دهان دچار زخمهای عود کننده میشود.
اتوایمیون: التهاب کبد که به دلیل حمله سیستم ایمنی به سلولهای خودی میتواند منجر به ایجاد زخم و از کار افتادن کبد شود.
ام اس(MS): نوعی بیماری خودایمنی که در آن سیستم ایمنی بدن به اعصاب مغز و نخاع حمله میکند.
سندروم گودز پاسچر: نوعی بیماری خودایمنی پیشرونده که در آن سیستم ایمنی به کلیهها و ریه حمله میکند و در صورت عدم درمان پیشرفت نموده و میتواند کشنده باشد.
لوپوس اریتماتوز سیستمیک: بیماری خودایمنی مزمن که با تولید آنتی بادیها غیرمعمول در خون همراه است که میتواند باعث ایجاد التهاب در سراسر بدن از جمله پوست، مفاصل، قلب، ریهها، کلیهها و مغز شود.
میاستنی گراویس: نوعی فلج ماهیچهای که در آن سیستم ایمنی در انتقال پیام از عصب به عضله اختلال ایجاد میکند و از انقباض عضلانی جلوگیری میکند.
پمفیگوس: یک اختلال نادر خودایمنی پوستی است که باعث بروز تاول و زخم بر روی پوست یا غشای مخاطهای بدن مثل دهان یا نواحی تناسلی فرد میشود.
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید: نوعی بیماری خودایمنی مزمن و سیستمیک است که در آن سلولهای ایمنی به سلولهای مفاصل حمله میکند سبب درد، التهاب و تورم مفاصل سراسر بدن از جمله مچ دست، انگشتان و زانو میشود.
بیماری هاشیموتو: نوعی بیماری خودایمنی که در آن سلولهای ایمنی به غده تیروئید حمله کرده و باعث بروز کم کاری تیروئید، کاهش سوخت و ساز بدن و همچنین احساس ضعف و سستی در بسیاری از اندامهای داخلی میشود.
سلیاک: یک بیماری خودایمنی وراثتی دستگاه گوارش که در اثر حساسیت پروتئینی به نام گلوتن یا پروتئین موجود در گندم و جو ایجاد میشو و در صورتی که فرد مبتلا موادغذایی دارای گلوتن مصرف کند، سیستم ایمنی در بدن فعال شده و به سلولهای روده حمله میکند در صورتی که بیماری کنترل نشود روده به مرور زمان تخریب میشود و دیگر نمیتواند مواد مغذی از جمله پروتئینها و مواد معدنی، چربی و کربوهیدرات را جذب نماید ودر نتیجه فرد دچار سوء تغذیه میشود.
با اینکه آزمایش H.L.A میتواند به تشخیص بیماریهای خطرناک سیستم ایمنی بدن کمک کند، عوارض هم دارد. ممکن است پس از آزمایش بیمار دچار خونریزی، عفونت یا کبودی بدن شود و در موارد شدیدتر بیماران با سبکی سر مواجه خواهد شد.
جای زخمی که پس از ورود سوزن به بدن برای انجام تست باقی میماند ممکن است تا چند دردناک باشد با این حال پس از گذشت چند روز عوارض این تست خودبهخود از بین خواهد رفت.