تابناک کهگیلویه و بویراحمد ، تنش آبی در کنار منابع عظیم و گسترده آب از جمله مهمترین چالش های مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد و این تنش از مرتفع ترین نقاط یعنی از سرچشمه ها و روستاهای دامنه قلل دنا تا دشت های گسترده با رودخانه هایی که در آن جریان دارد قابل مشاهده و لمس است . هر چند مطالبه گری های زیادی در خصوص لزوم لحاظ سهم استان از این منابع عظیم آب صورت گرفته است و بخشی از این مطالبات در تعریف سهم برداشت از برخی سدهای درون استان منظور شده اما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی است .
گزارش "موضوع روز رسانههای استان " تابناک کهگیلویه و بویراحمد ، به موضوع سد کوثر یکی از سدهای پایین دست و در مرز کهگیلویه و بویراحمد با خوزستان با تیتر "سخاوت کوثر"می پردازد . سدی که مرحوم آ میر احمد تقوی شخصیت برجسته مذهبی کهگیلویه آن را به عروس زیبایی تشبیه کرد که روی آن به خوزستان و بوشهر است و پشت ان به کهگیلویه و بویراحمد !
در خلاصه این گزارش آمده است : سد کوثر هم اینک آب آشامیدنی ۲۰ شهر و ۲ هزار روستا با ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت را در استانهای جنوب و جنوب غرب کشور شامل کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، خوزستان، هرمزگان و فارس تأمین میکند و قرار است که چهار شهر تشنه کهگیلویه، چرام، لنده و سوق از آب گوارای این سد نیز بهرهمند شوند.
در گزارش کامل ایرنا به قلم فهیمه قهرمانی که تلاش شده با نگاه مثبت به موضوعات مرتبط با منابع آبی کهگیلویه و بویراحمد بپردازد ، آمده است : پروژه آبرسانی از سد «کوثر» به چهار شهر دهدشت، سوق، چرام و لنده و روستاهای اطراف با جمعیت ۲۴۰ هزار نفر شامل ۱۵۳ هزار نفر شهری و ٨٧ هزار نفر روستایی با هدف تامین ۱۶ میلیون و ۹۴۰ هزار مترمکعب آب در سال ۹۰ کلنگزنی شد، اما در مدت ۱۱سال تنها ۳۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشت و اکنون پیشرفت آن به ۶۸ درصد رسیده و در بهار ۱۴۰۴ کام مردم تشنه این دیار سیراب میشود.
سد کوثر هم اینک آب آشامیدنی ۲۰ شهر و ۲ هزار روستا با ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت را در استانهای جنوبی کشور شامل کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، خوزستان، هرمزگان و فارس تأمین میکند.
سد کوثر یک سد بتنی وزنی با حجم کل مخزن ۵۸۰ میلیون متر مکعب و حجم مفید قابل بهرهبرداری ۴۲۹ میلیون متر مکعب است.
ارتفاع سد از پی ۱۴۴ متر، طول تاج آن ۱۹۰ متر و عرض تاج سد ۷ متر میباشد. دریاچه سد کوثر با مساحت ۱۶٫۲ کیلومتر مربع بر روی رودخانه خیرآباد در محل تنگ دوک احداث شده است.
گنجایش مخزن سد کوثر ۵۴۷ میلیون متر مکعب است و آب سد کوثر از رودخانه خیرآباد تأمین میشود که این رودخانه از رودهای شاه بهرام و دهدشت به وجود میآید.
این سد قرار است آب آشامیدنی ۲۴۰ هزار نفر را در چهار شهر دهدشت، چرام، سوق و لنده و ۳۰۰ روستا را تامین کند، همچنین آب مورد نیاز مینی پالایشگاه دهدشت از همین منبع تامین خواهد شد.
تنش آبی در شهرستان کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد در سالهای اخیر به یکی از دغدغههای اصلی مسئولان تبدیل شده بود و در ۲ سال اخیر با برنامه ریزی دولت در تسریع در اجرای طرح آبرسانی از سد کوثر بخش زیادی از این مشکل برطرف خواهد شد.
تزریق اعتبارات بی سابقه به طرح چهار شهر کهگیلویه و بویراحمد
مدیرعامل شرکت آب منطقهای کهگیلویه و بویراحمد گفت: در دولت سیزدهم پنج هزار میلیارد ریال به پروژه آبرسانی به چهار شهر کهگیلویه و بویراحمد (دهدشت، سوق، چرام و لنده) تزریق شد و در سفر دوم رئیس جمهور به استان نیز چهار هزار میلیارد ریال به این طرح اختصاص یافت.
آرش مصلح افزود: علاوه بر این اعتبارات مصوب، یک هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال از طریق ماده ۵۶ به این طرح اختصاص یافت که تزریق اعتبارات در حوزه آب بی سابقه بوده است.
وی تاکید کرد: از ۲۸ کیلومتر (سد کوثر تا شهر دهدشت) حدود ۱۷ کیلومتر لوله گذاری (لولههای هزار میلیمتری) شده است و لوله ۱۱ کیلومتر دیگر در خال تولید و حمل به محل اجرای طرح است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: تاکنون در این طرح پنج مخزن طراحی و تکمیل شده و بزرگترین آنها مخزن ۲۰ هزار متر مکعبی است که به عنوان یکی از بزرگترین مخازن آب کشور محسوب میشود.
وی ادامه داد: اتصال مخزن ۲۰ هزار مترمکعبی به شهر دهدشت هم در حال اجراست که تا شهریورماه به اتمام میرسد.
مصلح عنوان کرد:در بهار ۱۴۰۴ طرح آبرسانی سد کوثر به چهار شهر کهگیلویه و بویراحمد افتتاح و مردم از آن بهرهمند خواهند شد.
پیشرفت فیزیکی ۶۸ درصدی پروژه آبرسانی به چهار شهر
رییس اداره منابع آب شهرستانهای کهگیلویه و لنده گفت: پروژه تأمین آب شرب، شهرهای دهدشت سوق لنده و چرام با جمعیتی بالغ بر ۱۵۲ هزار و ۲۲۰ نفر و ۳۵۰ روستای واقع در محدوده مسیر با جمعیتی بالغ بر هزار و ۷۰۰ نفر را تحت پوشش قرار خواهد داد.
سید هادی خاضعی افزود: در این طرح مجموعا ۱۷ میلیون متر مکعب در سال، آب شرب با دبی لحظهای ۸۶۰ لیتر در ثانیه انتقال داده میشود که از این مقدار به ترتیب ۱۲/۲ و ۴/۸ میلیون متر مکعب برای مصرف شرب شهری و روستایی استفاده میشود. این طرح قابلیت افزایش ظرفیت تا سقف ۱۳۴۵ لیتر بر ثانیه قادر است آب مورد نیاز صنعت را نیز مهیا کند.
خاضعی گفت: این پروژه دارای سه قطعه میباشد؛ قطعه اول از تصفیه خانه سدکوثر تا تپه نورالشهدا (ورودی شهر دهدشت)، قطعه دوم ازتپه نورالشهدا تا شهرسوق وشهرستان لنده و قطعه سوم از تپه نورالشهدا تا شهرستان چرام میباشد.
رییس اداره منابع آب شهرستانهای کهگیلویه و لنده بیان کرد: قطعه اول این پروژه شامل ۲۸.۵ کیلومتر مسیرخط انتقال با ۵ مخزن و ۳ ایستگاه پمپاژ است که از این ۲۸.۵ کیلومتر، عملیات اجرای لولهگذاری ۱۴ کیلومتر آن به اتمام رسیده است.
وی ادامه داد: لولهی مورد نیاز ۲.۵ کیلومتر دیگر، تهیه و در حال بارگیری (حمل) و انتقال به محل کارگاه است. همچنین ۴.۵ کیلومتر از ۱۲ کیلومتر باقی مانده مناقصهاش برگزار و لولههایش در کارخانه در حال تولید است. لولههای حدود ۷.۵ کیلومتر باقی مانده نیز باید توسط قرارگاه خاتم الانبیا تهیه شود که در حال برنامهریزی این مهم هستند.
خاضعی با تأکید بر اینکه تسطیح و خاکبرداری مسیر خط انتقال ۱۴.۵ کیلومتری که هنوز لولهگذاری نشده انجام گرفته است، افزود: حدود ۱۳.۵کیلومتر از مسیر طرح فوق مراحل تملک وتسطیح وخاکبرداری ان انجام وجهت کار آماده است.
رئیس اداره منابع آب شهرستانهای کهگیلویه و لنده در مورد پیشرفتایستگاهها و مخازن قطعه اول، بیان کرد: مخازن شمارهای چهار و پنج و۲ نیز به صورت کامل تکمیل وآماده بهرهبرداری میباشند. مخزن شماره ۳ حدود ۸۰درصد پیشرفت فیزیکی داشته که بخش اصلی آن انجام نیز گرفته است.
وی تاکید کرد: ایستگاه پمپاژ شماره سه حدود ۳۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد وایستگاه پمپاژ شماره ۲ درحال اتمام خاکبرداری است که بلافاصله پس ازتکمیل، عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.
خاضعی از تأمین اعتبار مخزن و پمپاژ شماره یک، بیان کرد: باتوجه به اینکه محلایستگاه پمپاژ شماره یک و مخزن شماره ۱و حدود یک کیلومتر از مسیر طرح مزبور درمحدوده جغرافیای شهرستان گچساران (جنب تصفیه خانه سد کوثر) واقع شده است، تملک اراضی آنها دردست اقدام است و اعتبار مورد نیاز آن نیز تأمین شده است.
مخزن شماره پنج که تأمینکننده نهایی آب شهر دهدشت به ظرفیت بیست هزار متر مکعب است تکمیل شده است. مخزن قدیم پنج هزار متر مکعبی شهر دهدشت به این مخزن جهت پایداری شبکه آب در آینده نزدیک وصل خواهد شد. مخزن بیست هزار متر مکعبی قادر است در صورت بروز هر حادثه یا یحرانی آب شرب شهر را به مدت ۷۲ ساعت تأمین کند.
خاضعی ادامه داد: قطعه اول تاکنون حدود ۶۸ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و برای تکمیل نهایی طرح و بهرهبرداری از آن پنج هزار میلیارد ریال نیاز است.
وی گفت: این مبلغ جهت خرید تجهیزات الکترومکانیکال، لوله، تکمیل سازهها نیاز است که بخش اعظمی از این هزینه مربوط به تجهیزات الکترومکانیکالی است.
وی با اشاره به قطعه دوم و سوم طرح آبرسانی، عنوان کرد: بخشی از مسیر قطعه دوم، طرح خاکبرداری و تملک اراضی آن صورت گرفته، اما قطعه سوم هیچ گونه عملیات اجرایی روی آن صورت نگرفته است.
خاضعی تأمین برق این پروژه را بسیار ضروری دانست و تأکید کرد: درخصوص تأمین برقایستگاه پمپاژهای این طرح، باتوجه به توان بالای پمپها، باید یک شبکه برقرسانی مجزا جهت تأمین برق پیشبینی شود.
طرح آبرسانی به چهار شهر در یک نگاه
طول مجموع خط انتقال طرح ۷۵ کیلومتر به قطرهای ۳۵۰ تا یک هزار میلیمتر از جنس فولاد است. طول جاده سرویس در این طرح ۶۸ کیلومتر که ۱۱ کیلومتر از آن مسیر در شرایط کوهستانی و ۲۸ کیلومتر نیز تپه ماهوری است.
محدوده این طرح از تصفیه خانه خیر آباد در مجاورت سد کوثر در ۲۰ کیلومتری شهرستان بهبهان در استان خوزستان است. طول خطوط انتقال در این طرح ۷۵ کیلومتر و تعداد مخازن نیز هشت باب خواهد بود که حجم این مخازن از ۵۰۰ متر مکعب تا ۲۰ هزار مترمکعب با ذخیره آبی ۷۰ هزار و ۵۰۰ مترمکعب است.
قطعه اول این طرح ۲۸ کیلومتر از تصفیه خانه خیرآباد تا شهر دهدشت است که این مسیر با توجه به سخت گذر بودن مشکلترین کار اجرایی پروژه است. در ۲۸ کیلومتر قطعه اول باید سه ایستگاه پمپاژ و چهار مخزن اجرایی شود. در قطعه دوم از دهدشت تا چرام به طول ۲۰ کیلومتر بهصورت ثقلی آب انتقال داده خواهد شد.
قطعه سوم نیز از دهدشت به شهرهای سوق و لنده به طول ۲۴ هزار و ۵۰۰ متر خواهد بود.
این طرح برای جبران تنش آبی در چهار شهر دهدشت، چرام، سوق و لنده با توجه به قرارداد اولیه مدت زمان اجرای آن ۳۶ ماه تعین شده بود ولی به دلیل کمبود اعتبار روند اجرای کندی داشته است.
منابع تأمین آب شهرهای کهگیلویه و بویراحمد شامل ۶۶ حلقه چاه و هفت دهنه چشمه است و بخشی نیز از طریق سد کوثر تأمین میشود.
طول شبکه توزیع و خطوط انتقال آب شهرهای کهگیلویه و بویراحمد هم اینک به ترتیب یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر و ۳۲۰ کیلومتر است.
۱۱ ایستگاه پمپاژ آب در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که در شبانه روز ۱۱۲ هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب را برای استفاده مشترکان مناطق شهری این استان پمپاژ میکنند.
کهگیلویه و بویراحمد با وجود تولید ۱۰ درصد از روان آبهای کشور،۵۷ رودخانه به طول یک هزار و ۴۰۰ کیلومتر و ۱۱ هزار کیلومتر آبراه دارای ظرفیتهای بی نظیری در حوزه آب است.
میانگین میزان بارندگی سالانه در کهگیلویه و بویراحمد ۶۶۱ میلیمتر معادل سه برابر میانگین بارندگی در کشور است.
حجم آب تجدیدپذیر کهگیلویه و بویراحمد هشت میلیارد و ۵۱۳ هزار مترمکعب معادل ۸.۵ درصد کل آب ایران است.
میزان بارندگی سال زراعی جاری در استان نسبت به سال قبل نزدیک به ۴۰درصد کاهش یافته است.
این استان با این ظرفیت عظیم آبی با هشت شهرستان و ۱۷شهر، نزدیک به ۷۲۰ هزار نفر جمعیت دارد که تعداد زیادی از شهرستانهای گرمسیری این استان از جمله شهرستان کهگیلویه و لنده دارای تنش آبی هستند.