از دست رفتن کیفیت بافت در مناطق اصیل شهر قم که همان اطراف حرم مطهر است، موجب شده بسیاری دلشان نخواهد دیگر در این مناطق زندگی کنند. تقریبا نزدیک به 200 هزار نفر از مردم قم در این منطقه شهری کار می‌کنند اما تنها 45 هزار نفر حاضر به زندگی در آن هستند.
به گزارش تابناک قم، سر ظهر است و هوا گرم. چترهای میدان آستانه پناهگاه چند خانواده از زائران شده و بقیه در پناه باغچه باریکی که در حاشیه رودخانه ایجاد شده، بساط کرده‌اند.
لباس‌ها و چهره‌ها نشان می‌دهد هر کدام از شهر و دیاری آمده‌اند و قم را به خوبی نمی‌شناسند. می‌خواهند زیارت کنند و با شتاب به ادامه سفر برسند. شاید به همین دلیل فرصتی ندارند تا در شهر به دنبال یک بوستان بگردند. خیابان‌های اطراف حرم را گشتی زده‌اند و ناچار به چند بوته گل در حاشیه میدان میدان بزرگ امام خمینی(ره) روی آورده‌اند.
وجود فضاهای شهری مناسب اطراف حرم کریمه اهل بیت(س) موضوعی است که آبروی شهر قم محسوب می‌شود چرا که ارتباط مستقیمی با رفاه و رضایت‌مندی زائران دارد. فرسوده بودن بافت مرکزی شهر قم مشکلات بسیاری را برای زائران و دستگاه‌های خدمت‌رسان ایجاد کرده که نبود فضای سبز برای توقف و استراحت در نزدیکی حرم مطهر یکی از این مشکلات است.
هر چند با شکل‌گیری میدان بزرگ امام خمینی(ره)، بخشی از خلأ نبود فضای شهری در نزدیکی حرم مطهر برطرف شده اما این میدان هم ظرفیتی برای توقف و استراحت زائران ندارد و مشکل را حل نمی‌کند.
خیابان‌ها و کوچه پس کوچه‌های اطراف حرم مطهر هم مملو از مسافرخانه‌ها و خانه مسافرهایی هستند که زائران در آنها سکونت می‌کنند. محله‌هایی که از کمترین امکانات شهری بی‌بهره هستند و حتی پیداکردن سرویس بهداشتی و حمام در آنها کار ساده‌ای نیست چه رسد به فضایی برای توقف چند ساعته و رفع خستگی سفر.
از آنجا که 99 درصد منطقه 7 شهر قم را که پیرامون حرم مطهر شکل گرفته، بافت فرسوده تشکیل می‌دهد، ایجاد فضای سبز در این محدوده کار چندان ساده‌ای نیست چراکه خانه‌ها ریزدانه هستند و تملک و تخریب آنها نیاز به هزینه فراوان دارد.
نسخه کمیسیون ماده 5
«علیرضا اقبالیان» شهردار منطقه 7 اظهار کرد که برای حل این مشکل به کمک کمیسیون ماده 5 راهی پیدا کرده است. خانه‌های متروکه‌ای که داخل بافت اطراف حرم مطهر رها شده‌اند و سال‌هاست کسی سراغشان را نمی‌گیرد، می‌توانند به فضای سبز شهری تبدیل شوند.
وی به آسیب‌هایی اشاره کرد که این خانه‌ها به سلامت شهر می‌زنند و راهکارهایی که ساماندهی آنها را ممکن می‌کند که ساخت فضای سبز به جای این خانه‌ها یکی از این راهکارها بود.
به گفته شهردار منطقه 7، این منطقه وضع چندان خوبی از نظر سرانه‌های فضای سبز ندارد و ساخت بوستان‌های جدید در بافت فرسوده هم به هزینه و زمان بسیار نیاز دارد.
وی با اشاره به اینكه سرانه فضای سبز در منطقه 7 قم 78/1 متر مربع به ازای هر نفر است اظهار کرد: كل فضای سبز موجود در این منطقه به ۱۵ هكتار می‌رسد كه شامل فضای سبز موجود در بوستان‌ها، تقاطع‌ها، لچكی‌ها و بستر رودخانه می‌شود.
به گفته وی، در محله‌های باغ پنبه، خیابان ایستگاه راه آهن، خیابان آذر و چهارمردان قطعاتی از زمین‌های خالی وجود دارد كه برای ایجاد فضای سبز پیشنهاد شده‌اند. اگر مجوزهای لازم صادر شود، ساخت فضای سبز به جای این خانه‌های خالی کاری ساده‌تر خواهد بود.
شهردار منطقه 7 قم با اشاره به اینكه فضای سبز محلی در بافت فرسوده كاركردهای مختلفی دارد اظهار کرد: یكی از مهم‌ترین كاركردها استفاده در زمان بحران است كه می‌تواند به استقرار شهروندان در حوادثی مانند زلزله و خدمت‌رسانی بهتر نیروهای امدادی كمك كند.
ساخت فضای سبز دیواره بلوار زائر
ساخت فضای سبز دیواره بلوار زائر با هدف بالابردن سرانه اکولوژیک فضای سبز از دیگر اقداماتی است که اقبالیان به آن اشاره کرد.
شهردار منطقه 7 گفت: باغچه‌سازی خیابان هدف از میدان مطهری و ایجاد حفاظ‌های ارزان و ساده برای حفظ فضای سبز باغچه‌ها از دیگر کارهایی بوده که در زمینه فضای سبز در منطقه 7 انجام شده است.
وی افزود: این مسیر به این دلیل که پر رفت و آمد است از نظر آسیب به درختان، وضع خوبی نداشت که این حفاظ‌ها می‌تواند از درختان محافظت کند.
اقبالیان به اقدام‌های ایمن‌سازی و بهسازی برای بوستان‌های موجود در منطقه 7 اشاره کرد و گفت: منطقه 7 یک منطقه زائرپذیر در شهر قم است و تقریبا هر شب 2 تا 3 هزار نفر در بوستان‌های این منطقه اسکان دارند که به همین دلیل ایمنی و امکانات بوستان‌ها در این منطقه اهمیت خاصی دارد و زمان و هزینه قابل توجهی برای آن صرف می‌شود.
وی اظهار کرد: از طرفی وجود مکان‌های مهمی مانند حرم مطهر و مصلای قدس موجب شده حساسیت در مورد فضای سبز اطراف این مکان‌ها زیاد شود طوری که بهترین گل‌ها برای این باغچه‌ها استفاده می‌شود. شهردار منطقه 7 با اشاره به اعتبار 85 میلیون تومانی برای ایمن‌سازی و تجهیز فضای سبز این منطقه گفت: یکی از بوستان‌ها به صورت کامل ایمن سازی شده و کار در بوستان‌های دیگر ادامه دارد.
وی با اشاره به اهمیت ایمن‌سازی زمین‌های بازی افزود: در این زمین‌ها موضوع مهم ایجاد کفپوش‌هایی است که قیمت‌های بالایی دارند، اما برای مجموعه‌های بازی کودکان لازم هستند.
اقبالیان با اشاره به پیگیری‌ها برای اخذ گواهینامه استاندارد از سازمان استاندارد برای زمین‌های بازی منطقه 7 اظهار کرد: اقدام‌های عملیاتی که برای این موضوع لازم است انجام شده اما گرفتن این گواهی مراحل پیچیده‌ای دارد که زمان‌بر است و در حال پیگیری آن هستیم.
وی با اشاره به اینکه 18 مرحله اداری برای اخذ گواهینامه استاندارد یک زمین بازی باید طی شود تصریح کرد: تلاش ما این است که تا آخر سال این کار را به نتیجه برسانیم.
بودجه 4 میلیارد تومانی برای فضای سبز منطقه
شهردار منطقه 7 با اشاره به اینکه بودجه فضای سبز این منطقه 4 میلیارد تومان است گفت: اهمیت کیفیت فضای سبز در این منطقه موجب می‌شود بودجه بیشتری نیاز داشته باشیم و بهترین گونه‌ها را در این محدوده کشت کنیم.
به گفته وی، شهرداری منطقه 7 برای آبیاری فضای سبز خود از چاه‌هایی که در رودخانه وجود دارند استفاده می‌کند.
وی اظهار کرد: تمام آبی که برای بوستان‌ها در منطقه 7 استفاده می‌شود آب خام است. مگر در مواردی که فضای سبز یا درختی دور از دسترس وجود داشته باشد که مجبور باشیم از آب شرب استفاده کنیم.
در هر صورت آن طور که اقبالیان گفت، تحول در عرصه فضای سبز اطراف حرم مطهر نیاز به زمان و اعتبارات دارد و تنها امری که می‌توان به آن دل بست، همین تبدیل خانه‌های فرسوده به فضای سبز است.
ساماندهی بافت فرسوده اطراف حرم مطهر و ایجاد فضاهای شهری مناسب با شان وجایگاه این تکه از شهر نیازی است که اگر به آن توجه نکنیم، در آینده ما را دچار مشکلاتی خواهد کرد. هم زائرانی که به مسافرخانه‌های اطراف حرم مطهر می‌روند و هم آنهایی که دنبال فضایی برای گذران موقت وقت هستند به این مکان‌ها نیاز دارند.
از دست رفتن کیفیت بافت در مناطق اصیل شهر قم که همان اطراف حرم مطهر است، موجب شده بسیاری دلشان نخواهد دیگر در این مناطق زندگی کنند. تقریبا نزدیک به 200 هزار نفر از مردم قم در این منطقه شهری کار می‌کنند اما تنها 45 هزار نفر حاضر به زندگی در آن هستند.
اینکه اصیل‌ترین مناطق یک شهر تبدیل به کم‌طرفدار‌ترین مناطق برای زندگی شود، برای ما زنگ هشداری است و ارتقای سرانه‌های شهری در این مناطق می‌تواند شرایط را بهبود بخشد.
منبع: همشهری
