۵۸۳ اثر تاریخی استان زنجان میزبان گردشگران و مسافران نوروزی است تا غنای فرهنگی و تاریخی دیار زنجان به رخ کشیده شود، جاذبه‌هایی از سلطانیه تا ماجرای جالب مردان نمکی.
زنجان دیار نام ها و یادها، سرزمینی با چشم اندازهای زیبـا و موقعیت اقلیمی ویژه، با آثار تاریخی و گردشگری که مسافران و علاقمندان به تاریخ و گذشته باعظمت ایران زمین را به خود فرا می خواند.
استان زنجان به عنوان مهد فرهنگ و تمدن با داشتن صدها اثر تاریخی، طبیعی و صنایع دستی همواره مورد توجه گردشگران و جهانگردان از سراسر جهان بوده است.
این استان در ایام نوروز نیز مقصد مسافران بسیاری می‌شود که از گوشه و کنار کشور برای لذت بردن از جاذبه های طبیعی و تاریخی راهی این منطقه می شوند. مناطقی که زیبایی و ابهت آن در مقابل چشم هر بیننده ای خودنمایی می کند.
همچون سالهای گذشته از هفته ها قبل از رسیدن نوروز به منظور رفاه حال مسافران و گردشگران نوروزی تدابیری اندیشیده شده است تا مسافران در ایام نوروز بیشترین بهره را از زیبایی های استان ببرند و سفر به یادماندنی به همراه خانواده هایشان داشته باشند.
از تسهیل شرایط بازدید از اماکن تاریخی و گردشگری تا فراهم کردن اقامت گاه و محل اسکان برای مسافران از جمله اقداماتی است که در چند هفته اخیر در اولویت کار مسئولان استان زنجان قرار گرفته است.
نوروز امسال موزه های مردان نمکی، رختشویخانه، تاریخ طبیعی وموزه شهدا،بازار تاریخی،مجموعه تفریحی گاوازنگ، مساجد تاریخی، کاروانسراهای زنجان، حمام های قدیمی، سفره خانه های تاریخی سنگی و حاج داداش در زنجان آماده پذیرش مسافران و گردشگران داخلی و خارجی است.
استان زنجان ۵۸۳ اثر گردشگری دارد
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان بااشاره به اینکه این استان ۵۸۳ اثرگردشگری جذاب بدون سطح بندی دارد گفت: پس از سطح بندی ها مناطق گردشگری زنجان به ۹۸ اثر رسید.
یحیی رحمتی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه شهرستان زنجان بالاترین میزان جاذبه های گردشگری استان را دارد ادامه می دهد: شهرستان های سلطانیه، خدابنده، ابهر، طارم، ماهنشان و ایجرود در رتبه های بعدی این طبقه بندی قرار دارد.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان افزود: استان زنجان از نظر گردشگری به ۵ منطقه اصلی تقسیم بندی می شود و شهرستان زنجان مبدا اصلی گردشگری است و دو محور اصلی زنجان- خدابنده- گرماب و زنجان –آذربایجان دارد.
رحمتی با اشاره به ۵۸۳ اثر جذاب استان زنجان ادامه می دهد: ۱۵۳ اثر از این تعداد طبیعی بوده و ۴۳۰ اثر تاریخی و فرهنگی به شمار می آید.
وی می گوید: برخی جاذبه های گردشگری در قالب منطقه ای و ملی و بین المللی تعریف می شود و باتوجه به سطح بندی صورت گرفته باید سرمایه گذاری برای ایجاد زیرساخت ها صورت بگیرد.
رحمتی با تاکید بر اینکه برنامه ویژه برای معرفی جاذبه های گردشگری استان زنجان برنامه ریزی شده است می گوید: پنج اثر تاریخی در استان زنجان وجود دارد که در طبقه بندی آثار تاریخی در جهان جزو «ترین» ها است و در جهان به عنوان نخستین و یا تنهاترین شناخته می شوند.
گنبد عظیم سلطانیه، مردان نمکی، بنای رختشویخانه، غار کتله خور و بازار سنتی زنجان نخستین ها و برترین ها، بزرگترین ها و قدیمی ترین ها و برجسته ترین ها استوی، آثار تاریخی موجود در استان را دارای شاخصه های خاص و ویژه عنوان کرده و می گوید: گنبد عظیم سلطانیه، مردان نمکی، بنای رختشویخانه، غار کتله خور و بازار سنتی زنجان نخستین ها و برترین ها، بزرگترین ها و قدیمی ترین ها و برجسته ترین ها است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به برنامه های پیش بینی شده ستاد اجرایی خدمات سفراستان گفت: مجموعه گنبد سلطانیه، موزه باستان شناسی سلطانیه، معبد بودایی داش کسن، مجموعه تاریخی چلبی اوغلو و مقبره ملا حسن کاشی نیز در سلطانیه، موزه پیر احمد زهرنوش، امامزاده اسماعیل، مقبره امامزاده زیدالکبیر، پارک پردیسان، مجموعه تاریخی روستای قروه در ابهروامامزاده یعقوب و یحیی در صایین قلعه آماده بازدید است.
رحمتی مجموعه غار کتله خور،مقبره حضرت قیدار نبی(ع)،مسجد تاریخی سجاس ومجموعه تفریحی بالخلی بولاغی گرماب رادر خدابنده ، قلعه بهستان و دودکش‌های جن در ماهنشان، آتشکده ها ومجموعه شیت در طارم و مجموعه گردشگری زیبای روستای گلابر و سد گلابردر ایجرود را ازدیگر جاذبه های آماده بازدید مسافران نوروزی در استان اعلام کرد.
بازار زنجان که یکی از مراکز مهم و تاثیرگذار در جذب گردشگر و مسافر نوروزی بوده امسال با تلاش های صورت گرفته در ایام نوروز باز است.
این استان به عنوان یک قطب گردشگری، می تواند در ترویج و ارائه فرهنگ غنی اسلامی و بهره گیری از فرهنگ سایر نقاط کشور و جهان نقش آفرین باشد.
بازار تاریخی زنجان در ایام تعطیلات نوروز ۹۵ باز است
همچنین استاندار زنجان با بیان اینکه با تعامل صورت گرفته بازار تاریخی زنجان در ایام تعطیلات نوروز باز است و بازاریان باید از این فرصت استفاده کنند می گوید: هرچه مسافران شهر را در عید نوروز زنده‌تر و پویاتر ببینند، زمان توقف آنان در این استان بیشتر می‌شود و باید برای تحقق این مهم اقدامات اساسی صورت گیرد.
استاندار زنجان افزود: با تعامل صورت گرفته بازار تاریخی زنجان در ایام تعطیلات نوروز باز است ولی باید از این فرصت بازاریان استفاده کنند.
انصاری می افزاید: با توجه به اینکه در ایام نوروز ازنظر اقتصادی باز بودن بازار به نفع بازاریان و از سوی دیگر سبب سرزندگی شهر شده و به بازاریان انگیزه توقف و ماندگاری بیشتری به شهر می‌دهد اهمیت دارد.
نگاهی به جاذبه‌های گردشگری زنجان
زنجان با قدمتی سه هزار ساله، آثار و بناهای تاریخی ارزشمندی را در خود جای داده است که هریک از آنها در نوع خود منحصر به فرد بوده و دارای ویژگی خاص معماری و ارزشهای فرهنگی و هنری است، آثاری که تجلی و تبلور جریانات فرهنگی و فکری و زبانی گویا از شرح حال گذشتگان این مرز وبوم است.
استان زنجان در مسیر جاده ترانزیت شرق به غرب کشور با تاریخی کهن و پربار و با جاذبه های گردشگری بی نظیر و پرآوازه اش همانند گنجینه ای ناشناخته پذیرای مسافران و گردشگران است.
موزه مردان نمکی، موزه رختشویخانه زنجان، موزه صنایع دستی، موزه سنگ نوشته‌ها، موزه کتابت، موزه تاریخ طبیعی و حیات‌وحش،موزه باستانشناسی ابهر، موزه سنگ نوشته‌های سجاس و موزه مسجد جامع سجاس، مساجد جامع و میرزایی، بقعه امامزاده حضرت سید ابراهیم(ع) زنجان، بقعه ملاحسن کاشی، معبد سخره ای داش کسن، مسجد جامع قروه، بقعه شاهزاده زیدالکبیر و قیدارنبی، قبرستان و مسجد جامع قلابر و سجاس، بقعه چلبی اوغلی و پیراحمد زهرنوش، امامزاده های یحیی، یعقوب و اسماعیل، از دیگر آثار ارزشمند تاریخی و باستانی استان زنجان، برای جذب علاقه مندان در ایام مختلف به ویژه تعطیلات نوروز آماده است
سلطانیه؛ نماد هنر ایرانی و اسلامی
علاوه بر کتیبه های متعدد مشتمل بر آیات قرآنی، احادیث نبوی و اسماء جلاله و مقدسه که در بخش های مختلف گنبد سلطانیه درج شده، در سطح جرز ایوان های جنوب شرقی و غربی نیز در لابه لای نقوش تزیینی، نام علی (ع) به طور مکرر به خط ثلث و در گرداگرد آن کلمات ابوبکر، عمر، عثمان، علی (ع) حسن (ع) و حسین(ع) تکرار شده است. وجود اسامی خلفای راشدین ، انتساب این نقوش را به دوره صفوی مردود می سازند.
در طبقه اول ایوان شمال غربی نیز عبارت «السلطان محمد الجایتو » با خط آبی گچ چندین بار تکرار شده است. در خصوص دلایل وجودی دو لایه تزیینی در بنا، نظریات مختلفی ابراز شده است.
همان طور که گفته شد، برخی عقیده دارند که لایه اول به قصد انتقال آرامگاه های مطهر حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) صورت گرفته که پس از انصراف از این کار ، لایه تزیینی دوم – که بیشتر نشانه مذهب تسنن است – برروی لایه اول اجرا شده است.
بنای گنبد سلطانیه از نظر تزیینات یکی از موفقترین نمونه های معماری اسلامی ایران به شمار می رود. عوامل مختلف تزیینی بنای گنبد سلطانیه عبارتند از ۱- تزیینات آجری ۲- تزیینات گچبری ۳- کتیبه ها ۴- کاشیکاری ۵- تزیینات رنگ و نقاشی ۶- تزیینات سنگی ۷- تزیینات چوبی.
در این بنا از، تزیین آجری به سه صورت: آجرهای قالبی، آجرهای کنده کاری و تلفیق آجر و کاشی استفاده شده است.
عمارت ذوالفقاری
مجموعه تاریخی عمارت ذوالفقاری، در مرکز بافت قدیمی شهر زنجان واقع شده است.
این مجموعه شامل ساختمان های اندرونی و بیرونی است و پیش از احداث خیابان ذوالفقاری از طریق شبکه ارتباطی، طبقه همکف و زیرزمین آن به همدیگر راه داشت.
این عمارت که از بناهای تاریخی و با ارزش شهر زنجان بوده، به سبک بناهای اواخر دوران قاجار ساخته شده است.
بنای تاریخی رختشویخانه زنجان
این بنا در مرکز بافت تاریخی شهر و درمحلی معروف به باباجامال چوقوری (گودال باباجمال) ساخته شده است و از طریق کوچه فرهنگ به خیابان سعدی زنجان که به فاصله یکصدمتر، و از سمت غربی آن می گذرد راه دارد.
درحال حاضر، این اثر منحصر به فرد تاریخی به موزه باستان شناسی و مردم شناسی تبدیل شده است و هر روز مورد بازدید مراجعه کنندگان قرار می گیرد.
دراین محل، لباس های محلی و سنتی مردم مناطق مختلف ایران، هنرهای دستی و سنتی استان شامل چاروق، ملیله دوزی، معرق، ساخته های چوبی، فرش گلیم، چاقو، نمونه هایی از تولیدات کارگاه های کاشی سنتی، آجر وسفال سلطانیه، اشیای تاریخی و یافته های باستانی و میراث فرهنگی استان به معرض تماشای عموم گذاشته شده است.
پل میر بهاء الدین
این پل برروی رودخانه زنجان رود در دوره قاجاریه ساخته شده است.
بقعه ملا حسن کاشی
در فاصله ۲.۵ کیلومتری جنوب شهر سلطانیه فعلی مقبره زیبای ملا حسن کاشی قرار گرفته است. این بقعه زیبا از بیرون دارای پلان هشت ضلعی و در داخل با ترکیب و تلفیق ایوانهـای جانبی به مربـع تبدیل شده است.
ایوانهای چهارگانه در طبقه اول با دهلیز زیبائی به یکدیگر مرتبط است. حاصل این ارتباط گنبد زیبائی است که در سال ۹۷۳ هجری قمری یعنی اواخر دوران شاه طهماسب بنا شده و درمجموع با گنبد «لله لله» مقبره شیخ صفی الدین اردیبلی قابل مقایسه است.
مسجد سید
مسجد و مدرسه جامع زنجان معروف به مسجد سید، درقلب بافت تاریخی و قدیمی شهر قرار گرفته است. این مسجد از ضلع غربی با بازار قیصریه، از ضلع شرقی از راه کوچه مسجد سید و از سمت شمال با خیابان شاه و سبزه میدان در ارتباط است.
مجموعه مسجد و مدرسه سید توسط عبدالله میرزا دارا، پسر یازدهم فتحعلی شاه قاجار، در هنگام حکمرانی در زنجان و به سال ۱۲۴۲ هجری قمری احداث گردیده است.مجموعه مسجد و مدرسه سید توسط عبداله میرزا دارا پسر یازدهم فتحعـلی شـاه قاجـار، در هنگام حکمـرانی در زنجــان و به سـال ۱۳۴۲ هجـری قمـری احداث شده است.
این مجموعه تاریخی یکی از بنـاهای ارزشمنــد است که برا سـاس طرح مساجد چهــار ایوانـی ساخته شده است.
مردان نمکی
پیکره ای که بخشی از گوشت، پوست و مو و پوشاک و سایر لوازم آن سالم باقی مانده بود، در سال ۱۳۷۲ در معدن نمک چهره آباد پیدا شد. این پیکره که متعلق به زمانی حدود ۱۷۰۰ سال پیش بوده بدلیل تجزیه آزمایشگاهی وآگاهی ازوضعیت تمدنی واوضاع اجتماعی آن زمان، دارای اهمیت جهانـی است.
هم اینک بخش تاریکـی از شرایط زندگی نیاکان ما درقبل از تاریخ، با بررسی و کنکاش بر روی این مرد نمکی امکان هویدا و وضوح یافته است.
غار کتله خور
غار کتله خور که یکی از پدیده های طبیعی بسیار زیبای ایران محسوب می شود، در ۱۴۰ کیلومتری جنوب باختری زنجان در بخش گرماب قرار گرفته است.
مجموعه بازار زنجان
احداث این مجموعه در دوران آقا محمد خان قاجار آغاز و در سال ۱۲۱۶ هجری قمری در زمان فتحعلی شاه خاتمه یافته و مساجـد و سراها و گرمابه ها در سال ۱۳۲۴ به آن اضافه شده است.
مجموعه بازار قدیمـی به‌صورت یک خط مستقیـم با عنوان بازار بالا و پایین به دوقسمت شرقی و غربی تقسیم شده است.
کاروانسرا سنگی
این کاروانسرا در منتهی الیه جنوب شرقی شهر در زمان شـاه عباس دوم احداث و هم اکنون قسمت اعظم آن از بین رفته است. نوع سقف آن از نوع پنج و هفت است.
در سال ۱۳۷۷ این مکان به سفره خانه سنتی تبدیل شده، به‌طوریکه علاوه برارائه امکانات پذیرائی در صبح و عصر با غذاهای سنتی در بعضی از حجره ها به معرفی و فروش صنایع دستی استان اقدام می شود.
منبع: مهر