جای خالی «ده ریالی» های فراموش شده!

تابناک اصفهان: برای فرهنگ سازی چقدر بودجه نیاز است؟ شاید بهتر است بگوییم برای اشاعه یک پیام سلامتی چقدر بودجه لازم است؟ اگر هدف از آن پیام کاستن از آماری تلخ باشد، چه میزان هزینه توجیه پذیر است؟

به گزارش تابناک - سرویس اجتماعی، از سال ۱۹۰۲ میلادی که «جیمز بیوکنن دوک» شرکت دخانیات بریتانیا-آمریکا را بنیاد نهاد و محصولی تولید کرد که در سطح دنیا توزیع می‌شد، بلایی به جان بشریت افتاد که هنوز برای خلاصی از آن راهکار موثری یافته نشده است اما این موضوع موجب نشده که مبارزه با سیگار در کشورهای پیش رفته به محاق برود و فراموش شود.

در ایران البته وضع فرق می‌کند. به این صورت که در کشورمان از دیرباز کشت توتون رایج شده و محصول آن بی هیچ حرف و بحثی خریداری می‌شود تا در کارخانه های تولید سیگار داخلی به کار گرفته شده و محصولی بومی روانه بازار مصرف شد. محصولی که البته نمی‌تواند بازار عرضه را به تقاضا نزدیک کند و این موضوع موجب پا گرفتن واردات این کالا به کشور از زمان های قدیم شده است.

تا اینجای کار تفاوتی میان ایران و بسیاری از کشورهای دنیا نیست چراکه مصرف این محصول به شدت پر رونق است و تولید محدود آن در گستره جغرافیایی کشورها نمی‌تواند بازار تقاضای سیگار را پوشش دهد، جز چند کشور انگشت شمار که بیش از نیازشان توتون یا سیگار تولید می‌کنند و صادر کننده این محصولات به کشورهای دیگر هستند.

 اما کمبود کشورمان در این عرصه به چه میزان است و چه مقدار از سیگار مصرفی در ایران، در داخل کشور تولید می‌شود و چه بخشی از آن با واردات تامین می‌شود؟

آن گونه که رحیم کهنسال، مدیرکل دخانیات گلستان می‌گوید، سالانه حدود 65 میلیارد نخ سیگار در کشورمان دود می‎شود که از این میزان، 8 میلیارد نخ سیگار تولید داخل و 15 میلیارد نخ تولید مشارکتی است. یعنی با همکاری مشترک کشورمان با برخی کمپانی های تولید کننده این کالا در کشورهای مختلف. سهمی که در قیاس با 40 میلیارد نخ سیگاری که به صورت قاچاق و واردات به کشور وارد و مصرف می‎شود، اندک است.

او با تاکید بر این نکته که امروز محصولات دخانی به عنوان یک صنعت تجاری مهم در جهان به حساب می‎آید و می‎توانیم با استفاده از منابع داخلی کشور سهم عمده‎ای را در آن به دست بیاوریم، می‌افزاید:60 درصد بهترین نوع تولید محصولات دخانی در استان و در مناطق دزین، مینودشت، علی‎آبادکتول و گرگان کشت می‎شود که در این میان، شهرستان علی‎آبادکتول به تنهایی 30 درصد تولید محصولات دخانی کشور را عهده دار است.

آنچه در سخنان این مسئول بسیار قابل توجه است، مصرف بالای سیگار در کشورمان است. مصرفی که به 65 میلیارد نخ رسید و با احتساب جمعیت 75 میلیون نفری کشورمان، مصرف متوسط 870 نخ برای هر ایرانی را رقم می‌زند. یعنی بیش از دو نخ سیگار به ازای هر ایرانی. عددی بزرگ که توجه به آن نگرانی های خاصی برایمان به همراه خواهد آورد، چراکه می‌دانیم آفت سیگار، تنها خرید و دود کردن آن نیست.

البته همان گونه که پیشتر گفتیم، نگرانی از مصرف سیگار بحثی جهانی است و دولت مردان دیگر کشورها هم نتوانسته‌اند راهی برای خلاصی از معایب این آفت نوظهور در تاریخ بشریت بیابند ولی این موضوع به آن معنی نیست که دست از تلاش برای کاهش روند مصرف آن برداشته باشند و فراموش کرده باشند که موثرترین راه برای مقابله با سیگار، شناسایی آفت های آن و آگاهی بخشی به مردم در این باره است.

با این رویکرد، می‌توان قضاوت کرد که آیا اقدام خاصی در این باره در کشورمان در جریان است یا خیر، و بررسی نمود که به چه میزان در این امر سرمایه گذاری می‌کنیم؛ سرمایه گذاری برای کاهش آسیب های سیگار، آن هم در شرایطی که روند ساخت، واردات و توزیع دخانیات در بازارهای کشورمان تا حدود زیادی مشخص است و می‌توان بخشی از درآمدهای این تجرات، ولو ناچیز باشد را، به این امر اختصاص داد.

بخشی که می‌تواند 10 ریال (یک تومان) به ازای هر نخ سیگار باشد و محقق کردن آن هم ممکن است ولی تا کنون احصا نشده تا بلکه 65 میلیارد تومانی که از محل آن به دست می‌آید را بتوانیم صرف آگاهی بخشی و فرهنگ سازی در این خصوص کنیم تا لااقل شاهد گسترش دامنه اعتیاد به سیگار در کشورمان نباشیم، اما افسوس که کوتاهی مسئولان مانع از تحقق آن شده است!