افزایش بی رویه درخواست مهاجرت نخبگان به کشور پیشرفته حاکی از آن است که یک جای کار در داخل کشور می‌لینگد وآن هم بها ندادن به نخبگان و استفاده نکردن از ظرفیت آن هاست این داستان تا جایی پیش روی می‌کند که در برخی از حوزه‌ها مسئولین فقط به آمار دادن از تعداد نخبه‌ها در دانشگاه، محل وغیره اکتفا می‌کنند واز ظرفیت آن‌ها بهره‌ای نمی‌برند.
سعید افقی
افزایش بی رویه درخواست مهاجرت نخبگان به کشور پیشرفته حاکی از آن است که یک جای کار در داخل کشور می‌لینگد وآن هم بها ندادن به نخبگان و استفاده نکردن از ظرفیت آن هاست این داستان تا جایی پیش روی می‌کند که در برخی از حوزه‌ها مسئولین فقط به آمار دادن از تعداد نخبه‌ها در دانشگاه، محل وغیره اکتفا می‌کنند واز ظرفیت آن‌ها بهره‌ای نمی‌برند.
به گزارش تابناک همدان؛ موضوع اشتغال تخصصی همواره یکی از موضوعات مهم در حوزه دانشگاهیان خاصه جامعه نخبگانی بوده و هست؛ اشتغالی که بتواند با بهره‌گیری از آموخته‌ها و دانسته‌های جامعه علمی، هم نیاز‌های مالی فرد را رفع کند و او را به جایگاه مناسب اجتماعی برساند و هم به‌لحاظ روحی و روانی، حس مفید و اثرگذار بودن در فرد ایجاد کند.
فرسایش فکری و علمی نخبگان زمانی ایجاد می‌شود که درگیر کار‌های اجرایی ساده و پیش‌پاافتاده شوند و چیزی که درحال حاضر اتفاق می‌افتد همین است؛ نمی‌توانیم لزوم داشتن شغل مناسب برای نخبگان را انکار کنیم، مگر تمامی امکانات رفاهی و نیاز‌های زندگی را برای آن‌ها فراهم کنیم که این امر میسر نیست.
اشتغال به کار‌های اجرایی ساده که در توان هر فردی هست و نیاز به نخبگی ندارد، زمینه ایجاد یأس در نخبگان را فراهم می‌کند که مقام معظم رهبری هم به‌طور جدی به موضوع یأس در آخرین دیدار با نخبگان پرداختند و اثرات تخریب‌کننده و زیان‌بار آن را برشمردند.
در همین با رئیس بنیاد نخبگان این استان به گفتگو‌نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:
حمید بلالی با بیان اینکه در راستای تحقق اهداف سند راهبردی کشور در امور نخبگان بنیاد ملی نخبگان از سال ۱۳۸۵ فعالیتش را آغاز کرد، مطرح کرد: هدف اصلی بنیاد ملی نخبگان برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای شناسایی، هدایت، حمایت مادی و معنوی نخبگان، جذب، حفظ و به‌کارگیری نخبگان و پشتیبانی از آن در راستای ارتقای تولید و توسعه علمی و متوازن کشور است.
وی با اینکه وظیفه اصلی بنیاد ملی نخبگان شناسایی نخبگان و حمایت مالی و معنوی از آنان است، عنوان کرد: در سطح ملی و استانی حمایت مادی و معنوی از نخبگان، هدایت و حمایت از نخبگان برای انجام امور تحقیقاتی و کارآفرینی، ازجمله مهم‌ترین اهداف بنیاد ملی نخبگان است.
بلالی با اشاره به اساسنامه بنیاد ملی نخبگان، اذعان کرد: نخبه به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می‌شود که اثرگذاری‌اش در راستای تولید علم، هنر و فناوری کشور محسوس باشد و با هوش، خلاقیت، کارآفرینی و تفکرش بتواند در سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و متوازن کشور کمک کند.
رئیس بنیاد نخبگان استان با اشاره به طرح هسته مسئله‌محور، خاطرنشان کرد: به‌منظور تربیت و آمادهسازی نیرو‌های مستعد و نخبه با هدف زمینه‌سازی اثرگذاری آنان بر پیشبرد مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی، بنیاد ملی نخبگان از تشکیل هستههای دانشجویی با محوریت استادان برجسته دانشگاهی، صنعتی، هنری و ... پیرامون حل مسئله های کشور، حمایت می کند. بر این اساس شیوه‌نامه «حمایت از هستههای دانشجویی مسئله‌محور (طرح شهید احمدی‌روشن)» برای تبیین مفاد اجرایی انجام خواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه در استان همدان اقدامات خوبی در راستای جذب، آمادهسازی و به‌کارگیری نخبگان جوان صورت پذیرفته است، گفت: در استان همدان در راستای طرح هسته مسئله‌محور در سال ۱۳۹۹ صد نفر از نخبگان در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در غالب ۱۰ گروه و هسته مسئله‌محور انتخاب و به‌کارگیری شدند.
بلالی با اشاره به روند اجرای طرح هسته مسئله‌محور، تصریح کرد: در این طرح فناورانه که تحت نظر یک استاد خبره صورت می‌پذیرد، نخبگان به‌طور مستقیم در حل مسئله یک محصول فناورانه و دانش‌بنیان شرکت کرده و از مزایای مالی، آموزش و پژوهش‌های بنیاد ملی نخبگان بهره‌مند می‌شوند.
وی با بیان اینکه در سال ۹۹ شاهد جذب و به‌کارگیری پنج برابری نخبگان در حوزه‌های مختلف نسبت به مشابه سال ۹۸ بودیم، خاطرنشان کرد: خوشبختانه در همدان موفق شدیم جزء سه استان برتر کشور در زمینه جذب و به‌کارگیری نخبگان در طرح شهید احمدی‌روشن باشیم.
بلالی با بیان اینکه یکی دیگر از اقدامات بنیاد نخبگان استان همدان معرفی نخبگان واجد شرایط به شرکت‌های فناوری است، مطرح کرد: علاوه بر معرفی نخبگان به شرکت‌هایی که خواستار آن‌ها هستند، از بسیاری آن‌ها در دانشگاه‌ها استفاده می‌کنیم.
وی افزود: بسیاری از نخبگان در استان همدان جذب هیئت‌علمی‌های دانشگاه‌ها می‌شوند.
رئیس بنیاد نخبگان استان همدان با اشاره به دیگر تسهیلات درنظر گرفته‌شده برای نخبگان همدانی، عنوان کرد: جذب و به‌کارگیری نخبگان، استفاده از تسهیلات سربازی و حمایت‌های مالی و معنوی از نخبگان استان ازجمله فعالیت بنیاد نخبگان استان همدان است که به‌صورت مستمر توسط کارشناسان بنیاد نخبگان انجام می‌گیرد.
بلالی گفت: علاقه‌مندان می‌توانند برای اطلاع از شرایط بنیاد نخبگان استان همدان به سایت www.bmn.ir مراجعه کنند.
در ادامه این گزارش با یکی از نخبگان این دیار به گفتگو نشسته:یکی نخبگان همدانی که در سال ۹۲موفق کسب رتبه برتر کنکور سراسری شد در گفتگو با خبرنگار ما، مطرح کرد:متاسفانه استان همدان بستر مناسب پژوهشی و آزمایشگاهی در اختیار نخبگان قرار نمی‌دهند و بیشتر تجهیزات آزمایشگاه‌ها فرسوده است.
وی افزود:در کل می‌توانم بگویم که در کشور ما بین یک فرد عادی و‌نخبه تفاوتی قائل نمی‌شوند و به تازگی هم که گویا هر چه مدرک تحصیلیت کمتر باشه بیشتر می‌توانی صاحب شغل شوی.
او مطرح کرد:بودجه مربوط به اقدامات پژوهشی در این استان نسبت به سایر استان‌های کشور کم است و‌عملا نمی‌توان با آن اقدام چشم گیری انجام داد.
سخن آخر:
صحبت‌های رئیس بنیاد نخبگان استان حاکی از آن است که حال‌وروز نخبگان در استان خوب است؛ اما این درحالی بوده که چندی پیش یکی از اساتید نخبه دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا اذعان کرده است که در به‌کارگیری نخبگان در کشور و استان همدان مشکل داریم.
زمانی هم که نگاهی به افراد فارغ‌التحصیل در مقاطع مختلف در دانشگاه‌های مطرح کشور با سوابق عالی تحصیلی و اکتشافی می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که حال روز نخبگان کشور خوب نیست.
درواقع فرسایش زمانی رخ می‌دهد که نخبگان مدت‌ها وقت خود را صرف یک طرح اقتصادی کنند، هزینه‌های شخصی و مالی را متحمل شوند، طرحی را فراهم کنند و درنهایت با بن‌بست مدیران و مسئولین مواجه شوند و یا با شرکت در همایش‌ها و ارائه مقالات، تمامی تلاش‌های آن‌ها به یک لوح تقدیر ختم شود و یا با تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان با موضوع رکود و رقابت‌های ناعادلانه روبه‌رو شوند. این نکات به معنی نبود شرکت‌های دانش‌بنیان موفق و طرح‌های به‌کار گرفته‌شده نیست، منتها کمیت آن‌ها برای شرایط حال حاضر کشور قابل قبول نیست و باید به‌شدت گسترش یابد، منتها در قالب یک طرح هدفمند و سازوکاری مشخص تا نخبگان را از سردرگمی و ابهام خارج کند.
موضوع دیگری که در این رابطه مطرح است، تخصص نخبگان و ارتباط آن با مشاغل اجرایی و مدیریتی مورد بحث بوده؛ اگر نخبگان را در مشاغل مرتبط با تخصص‌هایشان به‌کار گیریم، نه‌تن‌ها فرسایشی درپیش نخواهد بود، بلکه تفکرات و ایده‌های آن‌ها در مسیر اقدام و عمل هدایت خواهد شد و یا به‌عبارت‌دیگر جنبه کاربردی بودن پژوهش‌های آن‌ها به‌شدت افزایش می‌یابد.
همچنین روبه‌رو شدن با نیاز‌های واقعی کشور و داشتن آمار و اطلاعات عملیاتی، آن‌ها را از تفکرات دور از واقع یا غیر مفید دور می‌کند. به‌طور کلی ترکیبی از عناصری همچون انگیزه، امکانات رفاهی، تخصص، پژوهش، کاربرد، اجرا و مدیریت بهترین فرمول برای نخبگان برتر کشور است، ضمناً نبوغ نخبگان محدود به رشته‌های تحصیلی و تخصصشان نیست. بلکه این نبوغ در تمامی زمینه‌ها قابل اعمال نبوده، چراکه مغز متفکر نخبگی محدود و بسته نیست و قابل تسری به تمام موضوعات است. درواقع تحصیلات و پژوهش این مغز متفکر را پرورش می‌دهد تا در مقابل بسیاری از موضوعات و چالش‌ها به فعالیت ذهنی و استنتاج بپردازد و مشکل را حل کند.
a
به نظر می‌رسد که اگر دولت و مسئولین مربوطه به نخبگان کشوری و استانی رسیدگی و از آن‌ها حمایت کنند، شاهد مهاجرت تعدادی از نخبگان ایرانی به کشور‌های دیگر نخواهیم بود.
