زندگی و سیره امامان معصوم (ع) ما سراسر آموزندگی است و تمام لحظات آن را باید سرلوحه مسیر خودمان به سمت سعادت نهایی قرار دهیم. اما گاهی دنبال میانبرهایی هستیم که بتوانیم سریعتر به هدفمان برسیم. همانطور که امام حسین (ع) کشتی نجات است، زندگی و سیره امام حسن (ع) نیز نسخه شفابخشی است که اسرار طلایی زیادی در آن نهفته است.
در اینکه بهترین الگوهای خودمان را برای سعادتمندی در دنیا و آخرت باید در زندگی و سیره ائمه اطهار سلام الله علیهم جستجو کنیم شکی نیست، اما زمانهایی وجود دارد که برای تصمیمگیری و تغییر سرنوشت خود به سمت رستگاری نیازمند نکات طلایی هستیم.
زندگی امامان معصوم ما سراسر درس و آموزندگی است، اما در برهههایی از تاریخ شاهد اتفاقات سرنوشتسازی هستیم که نشانههای زیادی در آن برای ما نهفته است. با اینکه سراسرِ زندگی امامان ما مملو از اتفاقات آموزنده است، اما گاهی بسته به موقعیت زمانه و وضعیت تاریخی روز، هر کدام از موضوعات عبادی، سیاسی، عقیدتی و... پررنگتر دیده شدهاند.
بیتردید زندگی امام حسین (ع) نهتنها تمام جلوههای والای ایثار، توحید، امامت، دلدادگی، فداکاری و زیباییهای الهی را در خود جای داده است، بلکه از منظر عقیدتی سیاسی نیز اسرار زیاد را در خود دارد. زندگی امام حسن مجتبی (ع) پیش از زندگی و سیره امام حسین (ع) یک بسته کامل برای تمام مسلمانان است که اگر بتوانند تکتک آموزههای آن را به کار بگیرند، بدونشک دنیا و آخرت خود را خریدهاند.
اولین سوال مهمی که همیشه ذهن خیلیها را مشغول کرده و باعث شده است تا حتی برخی از جوانان از سبک زندگی و سیره 14 معصوم فاصله بگیرند این است که چرا باید از زندگی آنها الگوبرداری کنیم و آیا تقلید واجب و لازم است؟ بدون شک اولین قدم برای پاسخ به این سوال این است که کمی در زندگی خودمان و اطرافیان جستجو کنیم.
همه ما چه در زندگی شخصی و چه در زندگی کاری خود، عمدا یا سهوا دنبال الگوهای موفق هستیم و تلاش میکنیم کارهای خوب آنها را تکرار کنیم. از نوع لباس پوشیدن، نوع حرف زدن و زندگی کردن گرفته تا اتخاذ مهمترین تصمیمهای کاری پیادهسازی روشهای موفقیت، سعی میکنیم تا از افراد موفق الگوبرداری کنیم. از سوی دیگر ما همیشه به دنبال الگوهای برتر و نامهای شناخته شده هستیم.
همانطور که میبینید الگوبردای خواسته یا ناخواسته جزوی از زندگی روزانه ماست. حال سوال مهم اینجاست که چرا نباید دنبال الگوهای برتر و کاملی برویمی که هیچ نقصی به آنها وارد نیست؟ بدون شک اهل بیت بهترین و برترین الگوهای انسانی هستند که میتوانیم رهرو آنها باشیم. باطن و ظاهر آنها همیشه یکسان بوده و پیش از دیگران به آنچه میگفتند عمل میکردند. همه آنها حجت خدا روی زمین هستند که نشانههایی از خداوند یکتا را دارند و بیتردید ذات اقدس آنها بهترین گزینه برای الگوبرداری در زندگی هستند.
اما سوال بعدی که باز هم باعث شده تا برخی دچار شک و تردید شوند و سودجویان شبهاتی وارد کنند این است که قرآن، اسلام و سبک زندگی و سیره ائمه اطهار مربوط به زمان خودشان بوده و حالا 1400 سال گذشته است.
با اینکه علم و تکنولوژی پیشرفتهای چشمگیری داشتهاند و بیش از 14 قرن از زمان پیامبر اکرم (ص) ظهور وجود نازنین خاندان مطهر ایشان میگذرد، اما همچنان میبینیم در برترین دانشگاهها و مراکز علمی دنیا به سبک زندگی پیامبر و ائمه اطهار، احادیث و آیات نورانی قرآن استناد میکنند.
سبک زندگی و سیره امامان ما هیچگاه محدود به زمان مشخص نبوده و تمام رفتارهای آنها را هر زمانی میتوان شبیهسازی کرد، بی آنکه تاریخ انقضا داشته باشد. بدون شک بسیاری از موارد مربوط به اقتضائات آن زمان بوده است، ولی نکتهای از زندگی پربرکت آنها پیدا نمیکنید که نتوانید در شرایط امروز یا حتی در آینده از آنها بهره ببرید.
کریم اهل بیت (ع) اولین فرزند پاک و خلف امیرالمومنین (ع) و فاطمه زهرا (س) است که 15 رمضان سال سوم هجری در مدینه دیده به جهان گشود. رسول اکرم در گوش راست و چپ مولود جدید اذات گفتند و نام حسن که تا پیش از این در بین اعراب و قریش بیسابقه بود، از سوی پیام عظیم الشان اسلام برای این امام همام انخاب شد. کنیه او ابومحمد و مهترین القاب ایشان زکی، سبط النبی، سید، تقی، ولی و معروفترین آنها مجتبی است.
از همان ابتدا با تولد ایشان نوری در خاندان نبی مکرم اسلام هویدا شد. حضرت محمد (ع) علاقه وافری به امام حسن و امام حسین علیهما سلام داشتند و همواره آنها را عزیز میداشتند. امام دوم شیعیان 7 سال در کنار پیامبر اسلام زندگی کردند و از فضائل ایشان بهرهمند شدند.
بعد از رحلت پیامبر اکرم و ماجرای شوراری سقیفه، کریم اهل بیت (ع) نظارهگر اتفاقاتی بود که در دوران سه خلیفه راشدین رخ داد و در تمام مراحل رویارویی امام علی (ع) و اهل بیت با خلفا در کنار پدر بود. در مسائل سیاسی روز و رخدادهای زمانه همواره پیشرو پدر بودند و در بسیار از جنگها و فتوحات نیز حضور داشتند.
امام حسن مجتبی (ع) این سعادت را داشتند که 30 سال از عمر پربرکت خود را در کنار امیرالمومنین (ع) پشت سر بگذارند و آموزههای زیادی را از ایشان فرابگیرند. قسمت از زندگی مبارک کریم اهل بیت در دوران خلافت حضرت علی (ع) بود و سه جنگ جمل، صفین و نهروان را تجربه کردند. ایشان همواره به حمایت بیدریغ از امام زمان خود و پدر بزرگوارشان شهره بودند و نیابت ایشان را در امور حساس برعهده داشتند.
بعد از ضربت خوردن امیرمومنان (ع) و شهادت مظلومانه ایشان در 21 رمضان سال چهلم هجری، مسلمانان و دوستداران علی ابن ابیطالب و اهل بیت با امام حسن (ع) بیعت کردند. شیعه بر این باور است که امام حسن مجتبی (ع) از سوی پدر بزرگوارشان و به فرمایش خداوند متعال بعد از امام اول شیعیان، به عنوان امام دوم انتخاب شدند.
امام حسن (ع) در یکی از مهمترین و حساسترین برهههای تاریخی به عنوان امام دوم شیعیان انتخاب شدند و با اینکه مردم زیادی با ایشان بیعت کردند، اما مطابق انتظار معاویه نمیتوانست چنین چیزی را بپذیرد و با لشکری عظیم از شام، عراق، فلسطین و اردن آماده نبرد با حضرت شد.
مردم عراق و بهویژه کوفیان همان طور که مثل همیشه انتظار میرود پشت ایشان را خالی کردند تا سرانجام امام حسن (ع) به دلایل مختلف از جمله میل مردم به صلح، ناراحتی از کشتار گسترده مسلمانان و شیعیان، خیانت برخی سرداران سپاه ایشان، حفظ دین و خطر خوارج در سال چهل و یکم هجری تصمیم به صلحی تحمیلی با معاویه بگیرد.
کریم اهل بیت 6 ماه زمامدار امور مسلمانان بودند و 10 سال نیز امامت امت و مسلمین را برعهده داشتند. گرچه زندگی شریف ایشان همیشه آبستن وقایع حساس و سرنوشتسازی بوده است که باعث میشود نگاه ویژهای به زندگی و سیره ایشان داشته باشیم. امام دوم شیعیان 28 صفر سال 50 هجری قمری به دست جعده همسر خود مسموم و در سن 47 سالگی مظلومانه شهید شدند.
زندگی امام حسن (ع) از جنبههای مختلف قابل بررسی است و اهمیت بسیار زیادی دارد. از یک رو امامت بعد از امیرالمومنین (ع)، زمامداری امور مسلمانان و رویارویی با خلیفه سوم و معاویه از یک سو، رخدادهای مهم سیاسی، عقیدتی و اختناق و خفقان شدید باعث شده است تا زندگی و سیره این امام بزرگوار همواره مورد توجه قرار گیرد. گرچه همچون مظلومیت و تنهایی حتی پس از بازگشت از کوفه به مدینه و شدیدترین فشارهای وارده بر ایشان، به نظر میرسد آنطور که شایسته و بایسته بوده از سوی ما به زندگی برجسته و ارزشمند کریم اهل بیت توجه نشده است.
برترین ویژگیای که اهل بیت و حتی مردم دیگر و اهل سنت به آن اذعان داشتهاند این است که عبادت، زهد و فضیلت امام حسن (ع) بیکران و بیپایان بوده است و برترینِ مردمان خود بودند. همواره در کلام ایشان یکتاپرستی و اعتقاد و ایمان به خداوند یگانه، یادآوری معاد و روز جزا، الزام به پیروی از سیره و سبک زندگی پیامبر اسلام (ص) امیرالمومنین و حضرت زهرا (س) به چشم میخورد.
موارد زیادی وجود دارد که اشاره کردهاند قدر و منزلت ایشان وصف ناشدنی بوده است و آبرو و اعتباری داشتهاند که در کلام نگنجد. همواره ایشان را مشغول کار و تلاش یا عبادت و نیایش دیدهاند.
یکی دیگر از فضایل بارز و برتر ایشان که سالهاست زبان خاص و عام بوده، کرامت و جود بینظیر و بینهایت آن حضرت است. به همین دلیل برای ایشان لقب «کریم اهل بیت» را در نظر گرفتهاند و نهتنها در زمان حیات ایشان، بلکه بعد از آن نیز نمیتوانید کسی را بیابید که از درِ خانه امام حسن مجتبی (ع) دست خالی بازگشته باشد. به گفته منابع معتبر ایشان دو بار تمام دارایی خود را در راه خداوند بزرگ بخشیدهاند و سه بار نیز نیمی از داراییشان را صدقه دادهاند. این نشان از قناعت و سادهزیستی ایشان دارد.
به جای آوردن حج از سوی امام حسن (ع) نیز شهره بوده است و ایشان بارها و بارها مکررا به زیارت خانه خدا مشرف شدهاند. براساس منابع مختلف این امام بیحرم، 25 بار با پای پیاده به حج رفتهاند. گرچه همواره به استجابت خواسته و حاجات مومنان اهتمام میورزیدند و آن را ارجح میدانستند.
یکی دیگر از ویژگیهای برجسته امام حسن (ع) که در کلام و احادیث ایشان نیز بارها به چشم میخورد، توجه ویژه به تفکر و مشورت کردن است که آنها را کلید حکمت، مایه حیات قلب و راه پیشرفت نامیدند.
حالا باید به پاسخ این سوال مهم برسیم که چطور تاثیر زندگی و سیره امام حسن (ع) در زندگی خود را بیشتر کنیم؟
بیتردید تنها به برخی از فضائل و ویژگیهای بارز امام دوم شیعیان اشاره کردیم و در باب حکمت، شجاعت، معرفت، مهربانی، زهد، امامت، کمکرسانی، وعظ، بیانات علمی، گذشت و... نکات و آموزههای بسیار ارزشمندی وجود دارد.
همه ما همواره باید در مسیر آموزش باشیم و هیچگاه از فراگیری نکات طلایی زندگی پیامبران و امامان دریغ کنیم.
با نفوذ بالای اینترنت در بین جامعه و خانوادهها و با توجه به تغییراتی که در سبک زندگی ما شکل گرفته است، بسیاری از مخاطبان به دنبال یادگیری و آموزش آنلاین هستند تا بتوانند هر زمانی که میخواهند به صورت مجازی و غیرحضوری موضوعات مورد علاقه خود را فرابگیرند.
موضوعات مربوط به معارف اسلامی نیز اهمیت بسیار زیادی دارند و همانطور که اشاره کردیم فراگیری آنها سرنوشت دنیوی و اخروی ما را تحت تاثیر قرار خواهد دارد. وبسایت ایما به عنوان مرکز آموزش مجازی و غیرحضوری معارف اسلامی زیرنظر موسسه نورالمجتبی (ع) فعالیت میکند و مدیریت مستقیم آن برعهده استاد برجسته معارف اسلامی دکتر سید محسن میرباقری است.
از سوی دیگر اساتید سرشناس و برجسته حوزه علمیه و کارشناسان معارف اسلامی همچون حجت الاسلام استاد رفیعی، حجت الاسلام استاد حسینی قمی، حجت الاسلام دکتر حاج ابوالقاسم، حجت الاسلام دکتر برنجکار، استاد وکیل، استاد رجبی دوانی و... باعث شده تا دغدغه مخاطبان از دریافت غنیترین و بهترین مباحث راحت باشد.
شما میتوانید در ایما به صورت کاملا مجازی و غیرحضوری در تکتک دورهها و کلاسهای موردنظر خود از جمله دوره بسیار مهم آشنایی با تاریخ معصومین و سبک زندگی اسلامی که مستقیما به زندگی و سیره ائمه اطهار میپردازد شرکت کنید. تمام دروس به صورت کاملا ویدیویی، صوتی و جزوه متنی در اختیار شما قرار میگیرند.
دوره آشنایی با تاریخ معصومین علیهم السلام، روایتی است از زندگی چهارده معصوم به بیان و تدریس شیوای دکتر رجبی دوانی در 36 جلسه آموزهها و برگهای ارزندهای از زندگی و سیره ائمه اطهار را در اختیار شما میگذارند.
دوره سبک زندگی اسلامی نیز بررسی مفصلی است از سبک زندگی و سیره امام حسن (ع) و دیگر امامان معصوم که توسط اساتید برجسته حوزه و معارف اسلامی چون حجت الاسلام دکتر رفیعی، حجت الاسلام استاد حسینی قمی و استاد میرباقری تدریس میشوند.
هر زمانی که بخواهید میتواند سرفصلها و دروس دوره را دریافت کرده، چکیده و اصل آنها را بخوانید، در آزمونهای خودآمایی شرکت کرده و با اساتید و پشتیبانهای دوره مستقیما در ارتباط باشید. ضمن اینکه امکان دریافت گواهینامه از دانشگاههای معتبر کشور وجود دارد.
برای ثبت نام در دورهها با شرایط ویژه و کسب اطلاعات بیشتر میتوانید همین حالا به سایت ایمانور مراجعه کنید.