به گزارش تابناک ایلام،باروی بزرگ، طویل و مستحکم آن اهمیت این بنا را دوچندان کرده که از ویژگیهای منحصر این بنا نسبت به دیگر قلعهها در استان و حتی در سطح کشور است.
این اثر تاریخی که بر سر یکی از راههای فرعی باستانی منطقه پشت کوه به خوزستان، پیشکوه و عراق قرار گرفته، به لحاظ موقعیت قرارگیری، عظمت واستحکام باروی و کابری خاص آن (نظامی- مسکونی) و نزدیکی به عراق پایتخت ساسانی اهمیت و جایگاه ویژهی آن را در دوران حیات خود میرساند.
بنای قلعه بر روی تپه ماهوری که محصور در دو رودخانه شاخ و درهشور در شرق و غرب بوده ساخته شده است. باروی قلعه به شکل طولی از شمال به جنوب کشیده شده که به جهت حرکت در پیچ وخم تپه دارای زوایایی است.
صحن داخلی بنا در ضلع شمال عریضتر نسبت به بخش جنوبی است. ساختوسازها در بخش شمالی قرارگرفته که بهشدت تخریب شدهاند.
در منتهیالیه بخش جنوبی (ازشمال به جنوب) با احداث یک دیوار به طول 90 متر و ضخامت یک متر بخش محدودی از ضلع جنوبی را منفک کرده که دارای درگاهی به طول 1.5 متر است.
در این بخش تنها آثار یک اتاقک به ابعاد 5×5 متر تخریبشده موجود است.
بر روی باروی بزرگ و طویل قلعه پشتبندهایی هلالی جهت استحکام آن تعبیه شده است.
در شرق و غرب و جنوب وضعیت طبیعی منطقه بهگونهای است که ورودی قلعه در آن تعبیه نشده است، مطمئناً ورودی قلعه در بخش شمالی بوده که به دلیل تخریب شدید در این ضلع به درستی مشخص نیست.
مهمترین ویژگی این اثر چگونگی تأمین آب آن بوده است. در بخش شمالی که رودهای شاخ و دره شور از آن سرچشمه میگیرند، با احداث کانالی (جوی سنتی) آب را به نزدیکی قلعه آورده که به دلیل عوارض طبیعی در بخشی تا باروی قلعه با احداث دیواری با مصالح سنگ و گچ (مصالح ساخت بنا) ضمن بلوکاژ، کانال آبی را تعبیه کرده که از شمال به طرف جنوب در حرکت بوده که با گردش 90 درجه در نزدیکی بارو وارد قلعه میشود که با این روش آب مصرفی را تأمین کردهاند.
با توجه به بزرگی قلعه و تراکم اماکن مسکونی در آن میتوان این قلعه را از نظر جمعیتی بالا دانست. در صورت انجام مطالعات باستانشناسی در این مکان میتوان به بسیاری از سؤالات پاسخ داده نشده در این راه دست یافت.
با توجه به نوع بنا، شیوه معماری به خصوص باروی آن، مصالح ساخت بنا، مقایسه با بناهای مشابه دیگر چون بناهای تخت سلیمان و قلعه دختر و... بخصوص در نوع باروی آن و چگونگی استفاده از پشت بندها دربارو و مواد فرهنگی (سفال) بهدستآمده در سطح این بنا مربوط به دوران ساسانی بوده که نظر بهبه دست آمدن سفالهای قرون اولیه اسلامی در سطح این بنا میتوان آن را مربوط به دوران ساسانی –اسلامی دانست.
این بنا در بین اهالی محل با نام شیاخ وشیاق خوانده میشود که در کتب با نام قلعه شاخ آمده است. شاید به دلیل وضعیت باروی قلعه که به صورت زاویهدار و شکسته است که آنهم به جهت حرکت بارو بر روی منحنی توپوگرافی تپه بوده و تقریباً به شکل شاخ حیوان است با نام قله شاخ خوانده میشود./م