مشکلات معادن برای دامداران و کشاورزان چاحوض/ توپِ تقصیر در زمین کیست؟

به گزارش خبرنگار تابناک از خراسان جنوبی، دامداری و کشاورزی از دیرباز منابع درامدی بسیاری از روستاها بوده که امروز تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گرفته و در برخی مناطق رو به افول است. کاهش چشمگیر تعداد دام نسبت به چند سال گذشته از اولین نشانه های خستگی روستاییان از صنعت دامداری است که خشکسالی ها و کمبود علوفه به آن دامن زده است.

این شرایط در حالی است که طی سال‌های اخیر اجرای طرح‌های معدن در حومه روستاهای بخش مرکزی اعم از چاحوض، شوشود و ...  خسارت‌های قابل‌توجهی به مناظر طبیعی و طبیعت این نقاط وارد کرده است. 

واگذاری بخشی از معادن در این مناطق، بدون در نظر گرفتن برخی ملاحظات خسارت‌هایی به دامداران و کشاورزان وارد کرده  و موجب ایجاد اعتراض به این واگذاری توسط بهره‌برداران و مشکلات اجتماعی شده است.

گلایه های دامداران این روستاها نسبت به کمبود علوفه در حالی است که فعالیت معدن‌کاران مراتع‌شان را در لا به لای استحصال ماده معدنی از بین برده‌اند. 

بنا به گفته آن‌ها، رها کردن این حفاری‌ها نه تنها خسارت‌هایی به چراگاه وارد کرده بلکه دام‌هایشان را یکی پس از دیگری به کام می‌کشد که باید مورد توجه قرار گیرد.

عدم شفاف‌سازی قوانین برای روستاییان

بر اساس تصمیم هیئت وزیران در ۳۱ مرداد ۱۳۸۶، اصلاح آیین‌نامه اجرایی ماده ۸۴ قانون وصول برخی درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین اتخاذ کرد.

بر اساس این اصلاحیه، یک تبصره به ماده چهار آیین نامه اجرایی تبصره یک از بند پنج الحاقی به ماده ۸۴ قانون مذکور الحاق می شود که به موجب آن هرگاه محدوده های پروانه اکتشاف و پروانه بهره برداری معادن با محدوده های پروانه چرا (بهره برداری مراتع) تداخل پیدا کند،به منظور حفظ حقوق دارندگان پروانه بهره برداری مراتع در عرصه های مورد تداخل، به چند روش اقدام خواهد شد.

شهید آیت‌الله رئیسی، شهید جمهور هم ۱۳ آبان ماه ۱۴۰۰ در شورای اداری سمنان گفته بود: وقتی قانونگذار قانون مشخص کرده که یک درصد از سهم فعال بودن معدن متعلق به روستاست، روستایی که از لحاظ بهداشت آب و برق مشکل دارد چرا سهم روستا به روستاییان تعلق نمی‌گیرد؟ حتی ۱۵ درصد از معوقات قابلیت پیگیری دارد.

بنا به گفته وی، طبق قانون یک درصد سود حاصل از فعالیت معادن، متعلق به روستاهای همجوار است و حتماً باید صرف توسعه روستاها شود.

این در حالی است که نه تنها روستاهای همجوار از فعالیت این معادن سودی نبرده‌اند بلکه روستاییان از وجود این قوانین هم اطلاعی ندارند.

بی‌‌توجهی به درخواست روستاییان

جولان معدن‌کاران در عرصه‌های ممیزی‌شده و بندسارهای اهالی در حالی است که پیگیری‌های مردمی، دهیار و نماینده دامداران به نتیجه‌ای نرسیده است.

گلایه دامداران جایی به اوج می‌رسد که برخی متولیان حتی برای حضور در جلسات هم‌اندیشی‌شان هم دست رد زده و بر کلاف پر پیچ مشکلات پیش‌رو گره می‌زنند.

به نظر می‌رسد مردم، مسئولان و معدن‌کاران باید زیر چتر همدلی و اتحاد قرار گیرند تا از باران مشکلات و نارضایتی‌ها مصون مانده و راه را به درستی پیش ببرند.

دردسرهای فعالیت معدن‌کاران

یکی از اهالی روستای چاحوض در گفت و گو با تابناک خراسان جنوبی با گلایه از فعالیت معدن‌کاران در این منطقه، بیان کرد: متاسفانه معدن‌کارات حفاری‌هایی در اراضی کشاورزی انجام می‌دهند و خاک حاصل را در جایی دیگر دپو می‌کنند.

غلامعلی فیاضی‌نسب خواستار توجه مسئولان به درخواست‌های مردمی شد و افزود: محل آب‌رو بندسارها توسط معدن‌کاران تخریب شده و خسارت زیادی وارد شده است.

وی با بیان اینکه تاکنون افراد زیادی در حفاری‌های معدن‌کاران دچار حادثه شده‌اند، گفت: همچنین دام دامداران در این چاله‌ها گرفتار می‌شود و متاسفانه از بین می‌رود.

فیاضی‌نسب بیان کرد: از مسئولان متولی خواسته‌ایم حریم متعلق به معدن را در اختیار دامداران و کشاورزان قرار دهند که متاسفانه پاسخی نداده اند. 

تخریب اراضی ممیزی شده 

رسول چاحوضی از دیگر کشاورزان این روستا با بیان اینکه معدن‌کاران کشت‌زارها و بندسارهای مردم را تخریب کرده‌اند، گفت: مسئولان پاسخگوی گلایه‌های مردم نیستند و پاسخ درستی نمی‌دهند.

وی ادامه داد: مسئولان از طرفی شعار آبخیزداری و احیای مراتع می‌دهند و از سویی دیگر در برابر تخریب این فعالیت‌ها سکوت می‌کنند.

علیرضا چاحوضی از دامداران روستای اشکفتوک هم در گفت و گو با خبرنگار ما بیان کرد: به دلیل فعالیت معدن‌کاران نه مرتعی برای چرای دام مانده و نه زمینی برای کشت و کار مانده است.

وی با گلایه از تخریب اراضی ممیزی شده توسط معدن‌کاران، گفت: کشاورزان و دامداراناز زندگی در این حومه ناامید شده و خواستار توجه مسئولان هستند.

یاسین براتی هم در گفت و گویی با خبرنگار ما، بیان کرد: خاک‌برداری و تخریب اراضی چند ساله کشاورزان پسندیده نیست.

وی با بیان اینکه فعالیت معدن‌کاران مانع ورود آب به بندسارها شده است، گفت: از حدود ۷ سال گذشته آب حاصل از باران وارد بند من نشده و نتوانستم کشت و کاری انجام دهم.

محروم ماندن روستاییان از عواید فعالیت معدن‌کاران

محمد قلی‌زاده، نماینده مردم روستای پیگدار هم بیان کرد: معدن‌کاران حفاری‌هایی برای نمونه در نقاط مختلف از جمله اراضی کشاورزی ایجاد کرده و بدون پر کردن، رها می‌کنند که این امر مشکلاتی برای رفت و امد کشاورزان ایجاد می‌کند.

وی با اشاره به برگزاری جلسات مختلف با حضور نمایندگان روستاهای همجوار، گفت: به دلیل عدم حضور برخی مسئولان مانند صنعت و معدن در جلسه، نتیجه مطلوبی حاصل نشده است.

قلی‌زاده گفت: بر اساس گفته مسئولان، معدن‌کار باید یک درصد سود حاصل از درآمد را صرف ابادانی روستای همجوار کند که نه تنها حقی پرداخت نشده بلکه از این مسئله بی‌اطلاع بودیم.

ابطال پروانه دامداری امکاپذیر نیست

کشتگر، دهیار روستای فریزنوک هم با بیان اینکه دامداران این روستا با داشتن ۵۰۰ راس دام، نسبت به فعالیت معادن اعتراض دارند، گفت: معدن‌کاران، مراتع، اراضی کشاورزی و بندسارهای روستاییان را تخریب کردند.

وی با بیان اینکه تاکنون هیچ سهمی از سوی معدن‌کاران برای آبادانی روستا و یا خسارت به دامداران دریافت نکردیم، گفت: مسئولان از دامداران می‌خواهند به ازای دریافت مبلغی، پروانه دام را ابطال کنند که این امر شدنی نیست چراکه اقتصاد و معیشت روستاییان وابسته به دامداری و کشاورزی است. 

کشتگر با اشاره به حفاری‌های رها شده توسط معدن‌کاران، بیان کرد: اگر این حفاری‌ها پر نشود، در فصل زمستان مشکلات مضاعفی برای کشاورزان و دامداران ایجاد می‌کند.

پیگیری‌ها بی نتیجه مانده است

محمدحسین رحمتی‌راد، نماینده دامداران روستاهای چاحوض و اشکفتوک هم در گفت و گو با تابناک خراسان جنوبی بیان کرد: طی سال ۱۳۸۵ حدود ۶ هزار و ۹۶۹ هکتار مرتع ممیزی و در سال ۹۰ به بهره‌برداران واگذار شده است. 

وی با بیان اینکه مسئولان منابع طبیعی و صنایع معادن، بخشی از این مرتع را در اختیار معدن‌کار قرار داده اند، گفت: معدن‌داران چاله‌هایی حفر کردند و مرتع را از بین برده‌اند و هیچ‌ کمکی به بهره‌برداران نشده است.

رحمتی‌راد با بیان اینکه تاکنون هیچ پاسخی به پیگیری‌هایمان داده نشده است، افزود: حفاری ها در محدوده ممیزی شده یا در داخل و اطراف بندها انجام شده که فعالیت کشاورزان و دامداران را متوقف کرده است. 

نماینده دامداران روستای چاحوض اظهار کرد: منابع طبیعی می‌گوید به ازای هر واحد دام و دریافت مبلغی تعیین شده،  پروانا بهره‌برداری باطل شود که خود مشکلاتی را به وجود می‌آورد.

وی با طرح این سوال که دامداری که ۱۰ راس دارد و امرار معاش میکند، اگر بفروشد از کجا درامد دارد، افزود: آیا ۳۰ یا ۴۰ میلیون تومان پاسخگوی زندگی یک دامدار یا کشاورزی است که اراضی کشاورزی و دام خود را از دست داده است؟

رحمتی راد بیان کرد: از معدن‌کار خواستاریم حفاری‌ها را قطعه قطعه به جلو برود  و چاله‌های ایجاد شده رل پر کند تا هم او به هدف خود برسد و هم دامدار بتواند فعالیت کند.

یک پیشنهاد از سوی منابع طبیعی

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در گفت و گو با تابناک خراسان جنوبی با اشاره به فعالیت معادن در حومه روستاهای شوشود و چاحوض، گفت: این معادن دارای پروانه هستند و رعایت حریم روستا، ایجاد حصار و پر کردن حفاری‌ها جزو وظایف معدن‌کار بوده که با نظارت صنعت و معدن انجام می‌شود.

علیرضا نصرآبادی با بیان اینکه هر معدن‌کار موظف است یک کارشناس معدن داشته باشد، افزود: ناظر این قضیه صنعت و معدن بوده و مشکل خاصی از سوی منابع طبیعی وجود ندارد.

وی در پاسخ به سوالی پیرامون فعالیت معدن‌کار در اراضی ممیزی‌شده، اظهار کرد: باید حقوق عرفی دامدار به ازای تعداد و ابطال پروانه چرای دام از سوی معدن‌کار پرداخت شود.

نصرآبادی با بیان اینکه این حقوق عرفی توسط معدن‌کاران چاحوض پرداخت نشده و در حال پیگیری هستیم، گفت: وقتی پروانه‌ای ابطال می‌شود، رقم خوبی برای دامدار در نظر گرفته می‌شود و قانع کننده خواهد بود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبیتوسعه می‌کنیم در اینگونه موارد با یکدیگر همکاری و تعامل داشته باشند، تاکید کرد: پیشنهاد می‌شود معدن‌کار برای جلوگیری از بیکاری دامداران، خانواده‌شان را در معدن به کار بگیرند.

پاسکاری توپ مشکلات در میدان مسئولان

معاون امور معدنی صنعت معدن و تجارت خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: فعالیت معدن‌کار اگر خارج از پروانه باشد، تخلف بوده و اگر در حریم مجوزها باشد، تابع دستورات وزارتی معادن است.

بهنام‌فر در پاسخ به سوالی پیرامون حفاری‌های انجام شده در اراضی کشاورزی مردم و مراتع ممیزی شده، بیان کرد: اگر این اراضی جزو مستثنیات باشد، پروانه صادر نمی‌شود و صدور پروانه بر اساس تاییدیه منابع طبیعی است.

وی اظهار کرد: معدن‌کار برای فعالیت در قسمت‌های ممیزی شده باید حقوق عرفی دامدار را پرداخت کند که نظارت بر این امر جزو وظایف منابع طبیعی است.

بهنام‌فر با بیان اینکه برخی حفاری‌ها باید با نظارت کارشناس پر شود، گفت: طی چند روز اخیر بازدیدهایی از معادن حومه چاحوض انجام شده و نتایج به زودی بررسی و اعلام می‌شود.

انتهای پیام/