
به گزارش خبرنگار تابناک از استان لرستان، آفت شبپره برگخوار پاییزه یکی از جدیترین آفات کشاورزی در جهان محسوب میشود، رفتار تهاجمی زیادی دارد، به واسطۀ پرواز قوی در فواصل طولانی و جابه جایی لاروها توسط انسانها میتواند خیلی سریع وارد مناطق مختلف شده و به دلیل تولیدمثل بالا، در بسیاری از نواحی مستقر شود. مانند گونههای آفت جنس Spodoptera پلی فاژ است و به طیف وسیعی از محصولات کشاورزی حمله میکند. از این رو، یکی از نگرانیهای جدی سلامت وامنیت غذایی در دنیا به شمار میرود. حشرات بالغ شبها خارج میشوند و بیشترین تغذیۀ آنها نیز در شب اتفاق میافتد. معمولاً از دوره طبیعی ۳-۴ روزه پیش از تخم گذاری خود استفاده کرده و تا چندین کیلومتر و گاهی بیش از ۵۰۰ کیلومتر (۳۰۰ مایل)، پرواز میکنند. تحقیقات اخیر نشان دادهاند که افراد بالغ این آفت میتوانند در ارتفاع چند صد متر از سطح زمین پرواز کنند و به همین دلیل توسط باد به راحتی جابجا میشوند؛ لذا میتوانند در یک شب مسافت چند صد کیلومتر را مهاجرت کنند.
آفت بومی قاره آمریکا است، اما در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دیگر مستقر و ردیابی شده است و به دلیل وجود شرایط آب و هوایی مناسب برای این آفت در بسیاری از مناطق از جمله آفریقا و آسیا، و فراوانی گیاهان میزبان در این نواحی گسترش بسیاری پیدا کرده است. لاروهای این گونه عادت غیرعادی هم نوع خواری نیز دارند. شب پره برگ خوار پاییزه که در ایران به عنوان یک آفت قرنطینۀ خارجی محسوب میشود، میشود، در مهرماه سال ۱۴۰۲ برای اولین بار از مزارع ذرت ارزوئیه واقع در استان کرمان گزارش شد که با توجه به اهمیت این آفت، خبرنگار تابناک گفت و گویی را درخصوص مدیریت علمی این آفت در ایران با اسدالله حسینی چگنی عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان انجام داده است.
خبرنگار: لطفاً در مورد پروژه شناسایی مولکولی لارو شبپره برگخوار پاییزه در دانشگاه لرستان توضیح دهید. این پروژه چه اهمیتی دارد؟
اسدالله حسینی چگنی: این پروژه برای ما اهمیت ویژهای دارد، زیرا شبپره برگخوار پاییزه (*Spodoptera frugiperda*) یکی از آفات خطرناک است که به محصولات مهمی مثل ذرت و برنج حمله میکند. این آفت در بسیاری از مناطق دنیا مشکلات بزرگی برای کشاورزان ایجاد کرده است، و از آنجا که دو استرین تخصصی دارد – یکی مختص ذرت و دیگری به برنج علاقهمند است – شناسایی و مدیریت آن با چالشهایی روبروست.
خبرنگار: چه روشهایی برای شناسایی این آفت به کار گرفتهاید؟
اسدالله حسینی چگنی: در این پروژه از شناسایی مولکولی مبتنی بر چهار ژن هستهای و میتوکندریایی استفاده کردهایم. این روش به ما امکان میدهد تا با دقت بسیار بالایی هویت ژنتیکی این آفت را مشخص کنیم. به خصوص در سنین لاروی پایین که تشخیص این آفت به دلیل شباهتهای ظاهری مشکل است، این روش مولکولی کمک بزرگی محسوب میشود. این نوع شناسایی بر اساس DNA، حتی در مواردی که بخشهای کوچکی از بدن آفت مثل لارو، شفیره، یا بالغ در اختیار باشد، امکانپذیر است.
خبرنگار: این روش چه مزایای دیگری برای کشاورزان و مسئولین کنترل آفات دارد؟
عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان: با شناسایی سریع و دقیق، کشاورزان میتوانند بهموقع اقدامات لازم را برای کنترل و مدیریت آفت انجام دهند. در حقیقت، تشخیص دقیق در مراحل اولیه آلودگی میتواند به جلوگیری از شیوع سریع آن کمک کند. این برای کشاورزان فرصتی فراهم میآورد تا قبل از گسترش آفت در سطح وسیع، اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند.
خبرنگار: این پروژه به عنوان اولین مطالعه از این نوع در ایران چه جایگاهی دارد؟
اسدالله حسینی چگنی: این پروژه به عنوان نخستین مطالعه شناسایی مولکولی دقیق *Spodoptera frugiperda* در ایران، به عنوان مرجعی برای شناسایی این آفت شناخته خواهد شد. نتایج این پژوهش میتواند به عنوان یک مدل و استاندارد برای شناسایی سایر آفات مشابه مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، این تحقیق زمینهساز توسعه تحقیقات بیشتر در شناسایی مولکولی و مدیریت زیستی در کشور خواهد بود.
خبرنگار: دستاوردهای این پروژه چه تأثیری بر توانمندیهای علمی و آزمایشگاهی دانشگاه و کشور خواهد داشت؟
عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان: این موفقیت قطعاً به افزایش ظرفیتهای علمی و آزمایشگاهی کشور کمک میکند. نتایج این پروژه به ما اجازه میدهد تا در مطالعات دیگر نیز از شناسایی مولکولی بهره ببریم و حتی برای تشخیص آفات و عوامل بیماریزا از این تکنیکها استفاده کنیم. به این ترتیب، پژوهش ما نهتنها برای کنترل آفات بلکه برای ایجاد قابلیتهای تحقیقاتی پیشرفته در ایران نیز ارزشمند است.
انتهای پیام/