مدل رفتاری دلال‌ها این گونه است که از بازاری به بازار دیگر کوچ می‌کنند، یک بار در بازار ارز، یکبار در بازار مسکن؛ هر جا که بتوانند سود کنند وارد آنجا می‌شوند.
به گزارش تابناک فارس: بیشترین حضور فعالان در بورس کالا مربوط به سال 92 بود که اعلام کرده بودند محصولات پتروشیمی 13درصد نسبت به قیمت جهانی تخفیف دارد. ما در همان زمان در یک بازه 6 ماهه، شاهد بودیم 30درصد شرکت‌های متقاضی جدیدا ثبت شده بودند. در سال 97 وقتی ارز 4200 تومانی مطرح شد با افزایش 34 درصدی شرکت‌های جدید روبرو شدیم، یعنی در بازه زمانی شش یا هفت ماهه سال 97، نسبت به دوره مشابه سال قبل، 34 درصد ثبت شرکت‌های جدید، رشد پیدا کرد.
بنابراین هرجا رانتی داده شد دلال‌ها در آنجا حضور پیدا کردند. اگر در دو یا سه هفته اخیر شما بورس کالا را مشاهده کرده باشید، غیر از محصولات پلی‌پروپیلن و پلی اتیلن ترفتالات که برای آنها تقاضای واقعی زیادی وجود دارد، در سایر مواد از جمله پی.وی.سی که زمانی روی این ماده هم خیلی رقابت بود، دیگر رقابتی وجود ندارد، زیرا اخیرا نرخ ارز نیمایی و آزاد بهم نزدیک شده است و آن رانت دیگر وجود ندارد. وگرنه اگر تولیدکننده واقعی خریدار این مواد باشد که نمی‌توانند به خاطر اینکه مواد قیمتشان بالا رفته است، خط تولیدش را بخواباند بلکه با هر قیمتی آن را می‌خرد، همان طور که همین الان هم تقاضای پلی‌پروپیلن و پلی اتیلن ترفتالات کم نشده است.
اینکه گفته می‌شود اگر قیمت ارز را در بورس کالا تک نرخی کنیم، قیمت مواد اولیه مجددا افزایش می‌یابد درست نیست، زیرا در حال حاضر هم این مواد اولیه با قیمت ارز نیمایی از بورس کالا خریداری می‌شوند و با دلالی‌های صورت گرفته با همان نرخ ارز آزاد در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌گیرند. اتفاقا در کمیته تخصصی در صنایع پایین‌دستی که با حضور نمایندگان اتاق بازرگانی و اتاق تعاون تشکیل می‌شود، این صنایع بیشتر به دنبال این تخفیف‌ها هستند. چون لحظه‌ای سودشان را نگاه می‌کنند، اما رشد ۳۰ درصدی نشان می‌دهد، مساله در تفاوت نرخ ارز است.
البته این تفاوت نرخ ارز مشکلات دیگری را نیز در موادی که با کمبود مواجه نیستیم به وجود می‌آورد. برای مثال تولیدکننده‌ای محصولی را با نرخ ارز نیمایی از بورس کالا خریداری می‌کند و سپس محصولی تولیدی را صادر می‌کند و به زنجیره بعدی تحویل نمی‌دهد، زیرا در صورت صادرات کالا، ارز آزاد به دست می‌آورد.
