چالش‌ها بهره‌برداران بخش کشاورزی استان همدان
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی همدان درباره گلایه کشاورزان از ضعیف عمل کردن صندوق بیمه جهاد کشاورزی در حمایت از جبران خسارت‌ها، می‌گوید: همیشه به کشاورزان توصیه کرده ایم که محصولات خود را بیمه کنند، اما از آن سوی به دلیل ضعف در حمایت از صنعت بیمه محصولات کشاورزی هم این صندوق توان کافی برای حمایت از موضوع را ندارد و به دلیل بر‌آورده شدن خواسته به موقع کشاورز آنان اظهار نارضایتی می‌کنند.
آب و باد و خاک وخورشید در چرخه حیات دست در دست هم نهاده‌اند تا بهره‌برداران بخش کشاورزی تولید را به سرمنزل مقصود، یعنی بازارمصرف برسانند؛ اما کرونا ویروس از راه رسید و این چرخه را دردست گرفت تا بهره‌برداران بخش کشاورزی بر اساس تصمیم ستاد پیشگیری و مقابله با بیماری واگیر کرونا ویروس محدودیت‌هایی برای رسیدگی به تولید داشته باشند و این مشکل نیز به سایر مشکلات تولید آنان به مانند نبود حمایت مناسب صندوق بیمه کشاورزی از محصولات کشاورزان، بی‌ثباتی بازار تولید محصولات کشاورزی، کمبود سوخت، نوسان دایمی قیمت محصولات، افزایش بی‌رویه نهاده‌های تولید، صادارات بی‌هدف و بی‌موقع محصولات کشاورزی و ... اضافه کند؛ در این وضعیت باید دید بهره‌برداران بخش کشاورزی استان همدان که سالانه توانایی تولید بیش از چهار‌و نیم تن محصول کشاورزی را دارند با چه مشکلاتی مواجهند.
تولید محصول و بذر با کیفیت
به گزارش تاباک همدان؛ کشاورز خبره و نمونه کشوری و استانی نصرت‌آباد پیر‌سلمان استان همدان که سال‌ها تجربه تولید و کشت گندم و چغندر را دارد با شکر‌به درگاه خدا، می‌گوید: در حال حاضر به دلیل کیفیت تولیدش با نظارت موسسه‌ای افزون بر تولید چغندر‌قند، گندم بذری نیز تولید و راهی بازار کشت می‌کند.
وی از تغییرات شدید قیمت نهاده‌های تولید در بخش کشاورزی و نبود نظارت بر بازار عرضه آن گلایه شدید دارد و اظهار می‌کند: چطور امکان دارد کود یا سم به وفور در بازار آزاد یافت شود، اما به سختی به دست کشاورز آن هم با نرخ یارانه‌ای یا به اصطلاح دولتی برسد؛ در حالی که این نهاد‌ه‌ها در بازار به هر قیمتی که کشاورز بخواهد هست آن هم با قیمت چند‌برابری و آزادش.
رحمت فلاح، می‌گوید: این بخشی کوچکی از مشکلات کشاورزان استان است چرا که برای تامین امنیت غذایی کشور با مشکلاتی دیگری مانند نبود حمایت کافی صندوق بیمه از محصولات آسیب‌دیده از بحران‌های اقلیمی مانند سیل و ... نیز کشاورز باید پنجه‌در‌پنجه شود؛ چرا که صندوق بیمه خسارت کشاورز را به موقع پرداخت نمی‌کند یا اصلا دقیق بر‌آورد خسارت از محصول آسیب‌دیده ندارند.
وی بایاد‌آوری‌این که سرمایه کشاورز محصولش است و اگر ضرر کند که نمی‌تواند چرخ تولید کشاورزی استان را به حرکت در‌آورد می‌افزاید: حتی کشاورزان برای تامین بخشی از ضرر‌هایشان و پرداخت بدهی‌ها به ناچار محصول را پیش‌فروش می‌کنند که ضرر دوچندانی برای کشاورز است. کشاورزی که در گرما و سرما روی خاک کار می‌کند و از آب و نور خورشید نعمات خدادی مدد می‌گیرد تا کشورش را در تنگنای اقتصادی سربلند کند پس به حمایت ویژه دولت در این شرایط نیاز دارد.
وی تاکید می‌کند: در این شرایط نهاده‌های تولید به راحتی به دستش برسد و مشکلی برای تامین سایر امکانات تولید و بعد هم عرضه مناسب آن به بازار مصرف نداشته باشد.
نماینده کشاورزان خبره اسد‌آبادی در پاسخ به این سئوال خبرنگار تاباک همدان که چرا در کشور دایم شاهد افزایش و یا کاهش تولید محصولات کشاورزی هستیم و این نوسانات نیزکشاورز و نیز مردم را با مشکل مواجه کرده است؟، می‌افزاید: ۶ دهه تجربه کشاورزی دارد و رهاورد این تجربه می‌گوید؛ باید نظام منسجمی باید برای تولید و عرضه محصولات کشاورزی به بازار وجود داشته باشد و این طور نباشد که برخی از فرصت تولید سوء‌استفاده کنند و محصول کشاورز را به قیمت کم بخرند؛ نبود یا درست اجرا نشدن این نظام از عوامل متعدد آسیب به بخش کشاورزی است.
فلاح با اشاره بر این‌که با یک گل بهار نمی‌شود، توضیح می‌دهد: با یک کشاورز خبره و خوب و یا تعداد اندکی باتجربه مانند من به که کشاورزی سرپا نمی‌ایستد و توسعه نمی‌یابد همه کشاورزان باید توانایی خود را در تولید افزایش دهند و این نیاز به حمایت متخصصان کشاورزی از تولید دارد هر چند مسایل ترویجی در بخش کشاورزی وجود دارد، اما هستند کشاورزانی که هنوز در برداشت گندم ریزش گندم از کمابین دارند و این یعنی ضرر به کشاورز و اقتصاد کشاورزی کشور، پس باید در این حوزه نیز تلاش بیشتری کرد درباره طرح همراهی مهندسان کشاورزی در مزرعه برای افزایش عملکرد و بهره‌وری کشاورزی هم چیزی در اسد‌آباد نشنیدم.
نبود حمایت مناسب و کافی از کشاورزان
دیگر کشاورز نمونه همدانی که در شهرستان بهار به کشت سیب‌زمینی مشغول است و امسال ۹۳ هکتار سیب زمینی بهاره و پاییزه کشت کرده است درباره محدودیت‌ها و مشکل تولید در بخش کشاورزی استان، می‌گوید: ۳۰ سال تجربه کشاورزی و به طور خاص تولید سیب‌زمینی دارد و شکر خدا امسال نیز وضعیت محصول خوب است. جهاد کشاورزی حمایت به خصوصی از کشاورز ندارد. نهاده‌های کشاورزی هست، اما با قیمت‌های بالا باید کشاورز تهیه کند اگر کودی هم به کشاورز می‌دهند در حد کفایت نیست سم هم نمی‌دهند و باید کشاورز آزاد بخرد.
قاسم قاسمی طاهر با تاکید بر این‌که حمایت خاصی از قشر کشاورز در وضعیت بحرانی ویروس‌کرونا و بی‌ثباتی بازار عرضه محصولات کشاورزی نشده است، اظهار می‌کند: یارانه‌ای نیست هرچند قیمت سیب‌زمینی در حدود ۲۳۰۰ تا ۲۷۰۰ خریداری می‌شود، اما کشاورز با هزینه بالایی آن را تولید کرده است و سود چندانی از این تولید عایدش نمی‌شود اکنون این محصول برای بازار صادراتی مناسب نیست و باید تا برداشت محصول پاییزه صبر کرد چرا که محصول پست نازکی دارد و بازار عراق و افغانستان طالب آن نیست.
وی ادامه می‌دهد: سیب‌زمینی تازه مناسب صادرات نیست و باید تولید در حوزه فر‌آوری و تولید سایر محصولات از این تولید برنامه‌ریزی کند که در استان به اندازه کفایت نیست یک شرکت در بهار بود که آن‌هم خوب کار نکرد درحالی‌که می‌توانست سیب‌زمینی غیر‌قابل مصرف برداشتی از مزرعه را به محصولی با ارزش افزوده برای بازار تبدیل کند. باید جهاد کشاورزی افزون بر سرمایه‌گذاری در ایجاد سردخانه در حوزه فر‌آوریم محصولات تبدیلی کشاورزی بیش از گذشته همت کند.
وی اضافه می‌کند: درد دیگر کشاورزان بیمه محصولات کشاورزی است که هنوز به درستی در بین کشاورزی اطلاع‌رسانی مناسب نشده است و کشاورزان هم در این حوزه توجه چندانی ندارند. نرخ خرید تضمینی گندم هم واقعی نیست صادرات مقطعی و یکباره که به مردم و کشاورز ضرر می‌زند و آنی دولت درباره آن تصمیم می‌گیرد نبود برنامه مناسب برای صادرات که مازاد محصول کشور صادر شود مشکل دیگر بخش کشاورزی است همه مسئولان درد کشاورز را می‌دانند، اما در موقع عمل، عملکرد مناسبی ندارند و این کشاورز را رنج می‌دهد چرا که حمایت به موقع و مناسب ندارد.
قاسمی طاهر، با طرح این سئوال که برای فروش یک بسته جنس تولیدی باید افراد از هزاران خوان بگذرد تا مجوز عرضه بگیرند، اما چطور است که اقتصاد کشاورزی کشور به چنین مجوز‌هایی نیاز ندارد و هر فردی می‌تواند با اجاره زمین و ورود پول خود به این کار بازار و تولید کشاورزی کشور راکه با چنین درد‌های کمتر درمان شده‌ای مواجه است با درد مزمن و بدون علاج افزایش یا کاهش تولید مواجه کند چرا مسئولان این درد را یکبار برای همیشه از ریشه درمان نمی‌کنند که هر کسی فقط اجازه فعالیت در کار تخصصی خودش را در حوزه کشاورزی داشته باشد و اگر علاقمند به سرمایه‌گذاری در حوزه تولید کشاورزی است این کار را زیر نظر یک متخصص و با تجربه انجام دهد که کشاورزی کشور مختل نشود و کشاورز آسیب دیده نهایی در این بخش نباشد. دولت برنامه‌ای برای این موضوع ندارد و همیشه کشاورز است که متضرر می‌شود.
روش‌های حمایتی جهاد کشاورزی استان
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان درباره گلایه کشاورزان از ضعیف عمل کردن صندوق بیمه جهاد کشاورزی در حمایت از جبران خسارت‌ها، می‌گوید: بیمه محصولات کشاورزی فرایند خاصی دارد و همیشه هم آنان را توجیه کرده‌ایم که محصولات خود را بیمه کنند، اما از آن سوی به دلیل ضعف در حمایت از صنعت بیمه محصولات کشاورزی هم این صندوق توان کافی برای حمایت از موضوع را ندارد و به دلیل بر‌آورده شدن خواسته به موقع کشاورز آنان اظهار نارضایتی می‌کنند.
محمد‌شهرام پرورش با اشاره بر این‌که حمایت از بیمه کشاورزی توسط نهاد‌های مرتبط در حقیقت حمایت از بخش تولید در کشاورزی است و هر چه این بخش توان کافی و مناسب برای حمایت از کشاورز را داشته باشد و خسارت‌ها را به موقع جبران کند رضایت خاطر کشاورزان را افزایش خواهد داد که به نوعی به تقویت تولید کشاورزی و تولید کشور منجر می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به این سئوال که کشاورزان از قیمت تضمینی خرید گندم نیز رضایت ندارند می‌افزاید: جهاد کشاورزی با پیگیری خود نهایت سعی در بر‌آورده شدن خواسته کشاورزان را داشته است و قیمت ۲۵۰۰ تومان فعلی نیز نتیجه این پیگیری است چرا که قیمت خرید تضمینی سال قبل گندم ۳۰۰ تومان کمتر از این مبلغ بود همچنین نخستین جلسه برنامه‌ریزی برای خرید تضمینی گندم استان هفته پیش در استانداری برگزار و برای خرید تضمینی برنامه‌ریزی شد و مشکلی نداریم.
تغییر فرهنگ مصرف مردم و توجه به فر‌آوری محصولات
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، می‌افزاید: اقتصاد کشاورزی اقتصاد پیچیده‌ای است و نمی‌توان برای انبار یا ذخیره و سردخانه‌داری همه محصولات فضا در نظر گرفت بلکه باید با توجه به دفاتر مختلف برنامه‌ریزی که برای تولید محصولات در جهاد کشاورزی وجود دارد، بهره‌برداران بخش کشاورزی به برنامه‌ریزی‌ها و توصیه‌های مرتبط توجه کنند تا بی‌ثباتی را در قیمت تولید و عرضه محصول به بازار هدف شاهد نباشیم وقتی زمین در اختیار کشاورز است و کشاورز هم کم و بیش به این برنامه‌ریزی‌ها توجه نمی‌کند و برنامه‌پذیر نیست این بی‌ثباتی را هم شاهد خواهیم بود، اما باز هم با این وجود جهاد کشاورزی توسط نهاد پشتیبانی خود در شرایط کاهش قیمت برخی تولیدات کشاورزی برای ذخیره و خرید اقدام می‌کند تا به ثبات بازار محصولات کشاورزی بعد از کاهش تولید آن کمک کند.
پرورش درباره تغییر فرهنگ مصرف متقاضی و تولید‌کننده در چنین شرایطی از تازه‌خوری به استفاده از محصولات تبدیلی و فر‌آوری شده در استان نیز می‌گوید: باید برای کمک به ثبات قیمت محصولات این فرهنگ را رواج داد تا در چنین شرایطی مردم زائقه خود را به این سمت هدایت کنند تا ثبات در بازار بی‌ثباتی ایجاد شده بر اثر عوامل پیش‌بینی نشده و غیر‌مترقبه مجدد به بازار مصرف و تولید برگردد.
وی ادامه می‌دهد: اکنون درباره یکی از محصولات کشاورزی تولیدی استان این برنامه‌ریزی را دردست اجرا داریم، تازمانی که کشاورزان به برنامه‌ریزی‌های بخش کشاورزی توجه نکنند و بر اساس تغییرات قیمت محصول کنند (بر اساس هیجان غالب بر بازار محصول تولید کنند) و کشاورزان برنامه‌پذیر نباشند به سختی می‌توان بی‌ثباتی اقتصاد پیچیده کشاورزی را مدیریت کرد. اکنون در استان همدان ظرفیت سردخانه‌ای برای نگهداری ۱۳۰ هزار تن سیب‌زمینی ایجاد شده است، اما ما نمی‌توانیم برای همه محصولات چنین فضایی ایجاد کنیم پس باید در کنار این روش نگهداری به سایر حوزه‌ها مانند صنایع تبدیلی و تغییر فرهنگ مصرف هم توجه کنیم که برای برنامه‌ریزی کردیم.
گزارش : حمید‌نصرتی‌قانعی
