خط قرمز تخریب درکنار برخی از آثار تاریخی یزد

به گزارش تابناک یزد، استان تاریخی یزد اینقدر آثار تاریخی دارد که مرمت وحفاظت برخی از انها در فراموشی محض سپرده شده است.اگر چه برخی مشکلات بودجه ای در این مسیر، راه ناهمواری خاصی را برای آثار تاریخی این استان رقم زده است ولی به نظر می رسد که دست تنها نگه داشتن میراث فرهنگی از سوی مدیریت شهری مهمترین روزهای سخت  آثار تاریخی استان یزد را رقم زده است.این در حالی است که مدیریت شهری با برنامه ریزی در برخی از شهرها و روستاهای تاریخی یزد می توانداین حال ناکوک ابنیه و آثار تاریخی  رادر حافظت و مرمت آثار تاریخی بهتر نماید.بنابراین گزارش ،هفته نامه پرگار سعی نموده است برخی از آثار تاریخی که در گوشه و کنار استان یزد حال و روز خوشی را ندارند و نیازمند مرمت اضطراری هستند را معرفی نماید.

منارجنبان ندوشن:
روستای تاریخی ندوشن دارای آثار باستانی زیادی است که می‌ توان ازآثار شاخص آن، منارجنبان ندوشن را نام برد. ارتفاع این مناره ۲۰ متر که در دوره صفویه به مسجد جامع ندوشن اضافه شده است با ۶۰ پله ای با نمایی آجری و گلدسته آجر لعابدار، با منارجنبان اصفهان هنرنمایی می کند،اما با این تفاوت که این بنا در ندوشن نیاز به مرمت و بازسازی اضطرای و توجه بیشتر است. منارجنبان مسجد جامع ندوشن که توسط معماران و استادان زبر دست با کمترین امکانات و وسایل موجود و با آجر و گل بنا گردیده است بر بلندای آن کاشی هائی زینت بخش شده است که چون یاقوت و زمرد می درخشید. اما این اثر گرانبها هم اینک در هیاهوی زمان به بوته فراموشی سپرده شده است.

آسیاب زنبیل:
 آسیاب‌های آبی و تاریخی یزد همواره نماد تلاش و سختکوشی مردمان این دیار برای تولید آرد و نان بوده است اما امروز به دلیل بی‌توجهی مسئولان مربوطه این نماد تاریخی در حال از بین رفتن است. آسیاب تاریخی زنبیل از بناهای تاریخی ارزشمندی است که هر لحظه بیم آن می‌رود در صورت توجه ‌نکردن به حریم و ضوابط مربوطه برای همیشه از یاد و خاطره‌ها برود و با خاک یکسان شود. تصویری که این آسیاب امروز از خود به جای گذاشته، خرابه ای 500 متری در میان ساختمان‌‌های مسکونی است که نه تنها بهداشت محیطی محل را از میان برده، بلکه فضای مناسبی برای تکثیر و جولان حشرات موذی فراهم آورده است. در حال حاضر وضعیت این بنا مناسب نیست و تعدادی از طاق‌های گنبدی آسیاب فرو ریخته،به گونه‌ای که احتمال ریزش تمامی بنا وجود دارد.

خانه ملک ثابت:
 خانه تاریخی ملک ثابت که قدمتش به دوران صفویه می‌رسد با شماره 24429 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است اما این روزها به علت همجواری با ویرانه‌های تاریخی در شرف تخریب کامل قرار گرفته است.خانه ملک ثابت، خانه تاریخی است که می‌تواند با مرمت اضطرای سر و سامان بگیرد و در بافت تاریخی کهن شهریزد بدرخشد. خانه‌ ای که اکنون خرابه‌ ای بزرگ شده و تنها گردشگران می‌توانند به تماشای زباله‌های آن بنشینند.لازم به ذکر است که این خانه با معماری گودال باغچه در جهان، تک و بی‎‎نظیر محسوب می‌شود.

خانه عرب مازار:
این خانه ارزشمند با این ‌که در دل بافت تاریخی یزد قرار گرفته ،همواره مورد ‌بی ‌توجهی مسئولان و مدیریت شهری بوده است. اخیرا نیز مدیریت شهری با کشیدن دیواری بر پوشاندن خرابه های این خانه تاریخی اقدام نموده است! خانه عرب مازارسال‌هاست با اینکه به ثبت اثار ملی ایران رسیده  به زباله‎‎د‎‎انی تبدیل شده و بوی تعفن آن در بافت تاریخی پراکنده‌ است. خانه عرب مازار به گفته قدیمی‌های یزد یکی از خانه‌های برو و بیا دار شهر بوده و معروفیت بسیار داشته است. خانه‌ای که از نظر معماری به آن گودال باغچه می‌گویند.

خانه های تاریخی بلوار بسیج:
تخریب برخی بناها و خانه های تاریخی در حاشیه بلوار بسیج یزد، تاریخ را در این منطقه وارد محدوده قرمز کرده است. در ماههای گذشته چند خانه تاریخی در حواشی آب انبار رستم گیو تخریب شده که نیازمند مرمت است.این خانه های تاریخی اگرچه به ثبت ملی نرسیده اند اما این حجم تخریب و تعرض به حدی است که سازمان میراث فرهنگی یزد،خواهان وارد شدن مدیران ارشد دولت برجلوگیری از فعالیت های مدیریت شهری در این محدوده تاریخی است.

بازارچه امیرچخماق:
 این بازارچه یکی از قدیمی ترین ابنیه ها ومکان های تاریخی یزد به شمار می رود که در سالهای اخیر بی حاشیه نبوده است.اگرچه بازارچه امیرچخماق طی سالهای گذشته بر بدنه خود بارها دخل و تصرف برخی از کسبه های بازاررا احساس نموده است اما از زخم کهنه دیگری هم رنج می برد.سالهای سال است که جگرگی ها ومغازه های عمده فروشی ،این نماد شاخص تاریخی کشور را با حاشیه های پررنگی روبرو نموده اند که برای گردشگران زیبنده نیست. وضعیت کسبه بازار نشان می دهد که فعالیت نوع کار آنها جدا از آزاردهندگی برای توریست خارجی ،به مجموعه تاریخی امیرچخماق هم  صدمات دوچندانی وارد می نماید.این مکان از این منظر که به سیستم فاضلاب وصل نیست با آبریزی های جگرکی ها ودیگر کسبه بازار به نم کشاندن مجموعه دوچندان کمک نموده است.حتی این تعرض ها به طوری بوده است که بارها کارشناسان مرمت میراث فرهنگی هشدار داده اند که آسیب های زیادی علاوه بر پیکره امیرچخماق به مناره های نیز وارد شده است.

بقعه  ابودرداء
باورش سخت است اما بقعه ابودرداءیکی از تراژدی‌های بافت تاریخی یزد است. بقعه بزرگ و خانه مانندی که درست در دل بازار تاریخی یزد قرار گرفته‌است. به در چوبی آن قفلی زده شده و در کنار در پلاک ثبتی آن خورده است. این پلاک ثبتی هر چند قرار بوده که حافظ این خانه شود، حالا بیشتر به امری بدرد نخور تبدیل شده که شاهد تخریب پیکر بناست. این بنای متعلق به قرن هفتم هجری به فهرست بناهایی که طی این چند سال اخیر به دلیل بی توجهی تبدیل به زباله دانی شده اند، پیوسته است. بقایای ویران شده ابودرداء منحصر به سه دیوار است که دراین ویرانه بقایای مخروبۀ محراب با مقرنس گچبری هنوز دیده می شود.

ارگ قلعه یزد:
 بنای تاریخی ارگ قلعه یزد که در همجواری و چند متری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری یزد قرار دارد، در وضعیت نامناسبی به سر می‌برد.حتی در ورودی این قلعه تاریخی برای بازدید گردشگران نیز قفل شده است. دوره این قلعه به زمان قاجاریه  برمی گردد که یه شماره 1313813به ثبت آثارملی ایران رسیده است.

کاروانسرای ابوالقاسم :
 این کاروانسرا با شماره 8679 به ثبت آثارملی ایران رسیده است .این کاروانسرای قدیمی یزد که در قلب بافت تاریخی شهر قرار دارد،  به دلیل متروکه شدن، نبود مرمت‌های ضروری تبدیل به زباله‌دانی شده است.کاروانسرای ابوالقاسم مربوط به دوره قاجاراست.

توران پشت:
 توران پشت نام یکی از روستاهای کهن در شهرستان تفت واقع در استان یزد است که  آثار تاریخی موجود در این روستا نشان می دهد حیات در این روستا از زمان ساسانیان یا هخامنشیان وجود داشته است.
بر سر تپه های مشرف به این روستا، چهار بقعه گنبدواره به نام های شیخ جنید، چهل دختران، سید گل سرخ و پیرمراد وجود داشته که دو بقعه تخریب شده و اکنون فقط بقعه های شیخ جنید که در واقع آرامگاه ابن ابی طاهر است و بقعه چهل دختران پابرجا هستند چشمه‌ آب گازدار، قلعه جن، محل سکونت میراب ۱۲۰ ساله، بقایای آسیاب آبی، قلعه بزرگ و غارهای تاریخی از دیگر آثار تاریخی این روستا به شمار می ‌رودکه این روزها با سارقانی مواجه شده است که روز به روزبرفعالیت خود شدت بخشیده اند.

قله شواز:
مهم‌ترين قلعه کوهستانى استان يزد، قلعه رفيع، محکم و با عظمت روستای تاریخی شواز است. اين قلعه مسکونى با مساحت پنج هزار متر مربع، در ارتفاع صد متري، بر فراز صخره‌هاى سنگى از نوع سنگ‌هاى سفت رسوبى بنا شده و در اطراف آن پرتگاه‌ها و خاکريزهايى با شيب تند وجود دارد.اما از آنجاییکه این قلعه در دوردست ترین دید مسئولین مرکزاستان قرار دارد در وضعیت نامناسبی قرار گرفته است که مرمت آن جدی به نظر می رسد.

دروازه تاریخی فرافر:
ترک عمیق بر پیکره این دروازه تاریخی باعث نگرانی دوستداران میراث فرهنگی شده است.علاوه بر این قبرستانی که در همجواری این دروازه تاریخی قرار داد باعث شده حریم تاریخی آن درمعرض جدی قرار گیرد. سریزد یكی ازروستاهای بین المللی در حوزه گردشگری ایران به شمار می رود که که قدمتی چند هزار ساله دارد. در زمان‌های دور دروازه یزد در سریزد و به نام فرافربوده است.