به بهانه ی دوم اسفند روز جهانی زبان مادری
فردا روز دوم اسفند برابر با ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده‌است . به همین جهت در اکثر نقاط جهان در این روز جشن برپا می شود .
کد خبر: ۷۱۷۴۰۵
تاریخ انتشار: ۰۱ اسفند ۱۳۹۷ - ۲۲:۰۶ 20 February 2019

به گزارش تابناک مازندران، فردا روز دوم اسفند برابر با ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده‌است . به همین جهت در اکثر نقاط جهان در این روز جشن برپا می شود .

براساس این گزارش، زبان شیرین مازندرانی، یکی از قدیمی ترین زبانهای تاریخ ایران باستان است ، که البته به نامهای زبانهای مازنی، مازرونی، تبری، طبری و گلکی، نام یکی از زبان‌های ایرانی شمال‌غربی است که در گروه زبان‌های کنارهٔ دریای مازندران قرار دارد. این گروه شامل زبان‌های زازاکی، گورانی، تاتی، تالشی، گیلکی، مازندرانی و سمنانی می‌باشد و از لحاظ تاریخی جزء شاخه شمال‌غربی زبان‌های ایرانی بوده و در ارتباط با زبان پهلوی اشکانی می‌باشد. زبان مازندرانی از غرب با گویشوران گیلکی، از جنوب با گویشوران تاتی و از شرق و جنوب شرق با گویشوران ترکمنی و فارسی همجوار است و در درون خود دارای گونه‌هایی است. مردم مازندران زبانشان را «گلکی» نیز می‌نامند،

روز ۲۱ فوریه از سال ۱۹۹۹ به عنوان روز جهانی زبان مادری نام گذاری شد. عمده دلیل این نامگذاری کمک به تنوع زبان و فرهنگ است.
ماجرا از این قرار است که در سال ۱۹۵۲ دانشجویان دانشگاه های مختلف شهر داکا(پایتخت کنونی بنگلادش) که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می شد تلاش کردن که زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان بعنوان زبان ملی در کنار زبان اردو اعلام شود به همین دلیل دانشجویان تظاهراتی مسالمت آمیز راه انداختند ولی پلیس به سمت آنها تیراندازی و عده ای را کشت.پس از استقلال بنگلادش و بنا به درخواست این کشور از سازمان یونسکو روز ۲۱ فوریه(دوم اسفند) روز جهانی زبان مادری نامیده شد.
مجمع عمومی سازمان ملل به دلیل اهمیت زیاد زبان مادری و تنوع زبانی سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان ها اعلام کرد.
تحقیقات نشان می دهد حدود نیمی از زبان های دنیا در معرض خطر نابودی هستند.از دست دادن هر زبان به معنای از دست رفتن مجموعه ای از آداب و رسوم و فرهنگ و تاریخ گروهی از ساکنان زمین است.
«دیوید هیکس» سردبیر یک سرویس خبری فعال در زمینه زبان‌های کوچک اروپایی معتقد است:

"تنوع زبانی، قسمتی از تنوع زیستی است. وقتی حیوانات و جانوران از بین می‌روند، به ضرر سیاره ما است اما به نظر من اگر زمانی زبان‌های دیگر از بین بروند و تنها انگلیسی و فرانسه یا چینی باقی بمانند، جهان ما فقیرتر شده است."

در مورد زبان مادری نظرات مختلفی بیان شده است.
«دکتر محمدرضا باطنی» یکی از زبان‌شناسان برجسته ایران، درباره تعریف زبان مادری می‌گوید:
"زبان مادرى همان‌طور که از اسمش برمى‌آید، یعنى زبانى که کودک از مادر خودش براى اولین بار مى‌شنود و آن زبان را یاد مى‌گیرد. ولى این اصطلاح گاهى گمراه‌کننده است، چون زبان مادرى همیشه مهم‌ترین زبان در زندگی کودک نیست. از این رو امروزه زبان‌شناسان به جاى زبان مادرى اصطلاح زبان اول را بکار مى‌برند؛ مى‌گویند زبان اول. زبانى را که بعدا یاد مى‌گیرند، مى‌گویند زبان دوم و به همین ترتیب."

ایران عزیز ما تنوع زبانی و گویشی فراوانی دارد اگرچه تحلیل ها و مشاهدات نشان دهنده ی در خطر افتادن بسیاری از داشته ها را می دهد اما از طرفی گسترش هنر بومی بویژه شعر و موسیقی که رابطه ای مستقیم با زبان بومی دارد نشانه ای امیدوار کننده برای حفظ و احیا زبان های بومی
است.
حجم بالای ارتباطات روزمره که این روزها در فضای مجازی در حوزه زبان بومی انجام می شود و دغدغه ی کارشناسان و صاحب نظران نشان از درک حفظ زبان های بومی و مادری دارد.
قانون گزاران جمهوری اسلامی ایران نیز در اصل پانزدهم قانون اساسی به این مهم توجه ویژه داشتند اگرچه در اجرای این اصل کاستی های زیادی دیده می‌شود ولی چند سالی است که آموزش و پرورش در برنامه های آموزشی خود به این مهم توجه ای هر چند کم کرده است.
اصل پانزدهم قانون اساسی می‌گوید: «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران، فارسی است.
اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد. ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.»
استان مازندران نزدیک به سه میلیون و سیصد هزار نفر جمعیت دارد.ولی گویشورانی در استان گلستان تهران و سمنان نیز دارد که تعداد گویشوران زبان مازندرانی را بیشتر می کند
در گفت و شنود های روزانه در جامعه و بازار با وضعیتی بینابین روبرو می شویم. از طرفی دامنه ی نفوذ زبان فارسی و انگلیسی در این زبان نگران کننده است از طرفی هنوز می شود زبان مادری را زنده دید.اگرچه زبان فارسی زبان رسمی کشور است و انگلیسی نیز بنا به دلایل مختلف در سبد آموزشی آموزش و پرورش و خانواده گنجانده شده است ولی زنگ خطر با صدای بلند برای کم شدن گویشوران مازندرانی نواخته شده است.

به نظر می رسد چندان جالب نباشد که روزی برای حفظ زبان مازندرانی مجبور به راه اندازی کلاس های خصوصی شویم تا مثل آموزشگاههای آموزش زبان خارجی با هزینه به آموزش زبان مادری مان روی بیاریم.
منابع: ویکی پدیا، Ahouraa ، انوری، حسن. فرهنگ بزرگ سخن،تهران،انتشارات سخن،1382.ش، ج5. طاهری شهاب،سیدمحمد.تاریخ ادبیات مازندران،تهران، نشررسانش،1381.ش،ج1. نجف زاده بارفروش،محمد باقر.واژنامه مازندرانی،تهران، نشربلخ،1368ش. - نصیری اشرفی،جهانگیر.فرهنگ واژگان تبری،تهران،انتشارات احیاء کتاب،1381ش،ج1. - نوری،نظام الدین.تاریخ ادبیات مازندران،تهران، نشرزهره ،1380.ش. - یزدان پناه لموکی،طیار.تاریخ مازندران باستان،تهران ، نشرچشمه،1385.ش

اشتراک گذاری
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۱
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۸
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۲۲:۳۳ - ۱۳۹۷/۱۲/۰۲
مرسی جالب بود
مازندرانی
|
Iran, Islamic Republic of
|
۲۳:۱۳ - ۱۳۹۷/۱۲/۰۲
مِن شِ ماری زِوُن ر ِدوست دارمِه

من زبان مادرمی مو دوست دارم
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۰:۵۰ - ۱۳۹۷/۱۲/۰۳
شمه کار درسته
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۰۲:۱۷ - ۱۳۹۷/۱۲/۰۴
لهجه های فارسی همه قشنگند اما برای تقویت انسجام ملی نباید بیش یک گویش در کشور حاکم باشد. پارسی را پاس بداریم
سام دلیری چالوس
|
United Kingdom
|
۰۷:۴۹ - ۱۳۹۹/۰۳/۱۱
لطفا زبان مازندرانی را در مدارس اموزش دهید مخصوصا گویش کجوری نور و نوشهر و گویش کلارستاقی چالوس و کلاردشت.
زبان مازندرانی لهجه ای از فارسی نیست.
مازندرانی و گیلکی و تالشی و تاتی و سمنانی و لکی و لری و کردی و بلوچی و ترکی زبان مجزا از فارسی هستند.
متاسفانه زبان فارسی پر از واژگان بیگانه عربی و مغولی و انگلیسی و فرانسوی و غیره شده و ما دوست نداریم این اتفاق برای زبان مازندرانی بیفته.
فارسی: دختر او را می گویم خانه خود دارم می روم
لهجه کلارستاقی چالوس : وه کیجا ره گومه شه خنه درمه شومه
لهجه کلارستاقی کلاردشت : وه کیجا ره گومه شه خنه درمه شومه
لهجه کجوری نوشهر : وه کیجا ره گمه شه خنه درمه شومه
لهجه شهسواری : اونه کیجا ره گونم خشه خانه درشونم
فارسی: پسر بزرگت داشت می رفت
لهجه کلارستاقی چالوس : ته گته ریکا دره شومیه
لهجه کلارستاقی کلاردشت : ته گته ریکا دبیه بشیه
لهجه کجوری نوشهر : تی گته ریکا دییه شیه
لهجه شهسواری: تی گت وچه دبا بوشو
زبان مازندرانی با فارسی متفاوت هست.
چالوسی ریکا
|
Iran, Islamic Republic of
|
۰۸:۴۰ - ۱۳۹۹/۰۷/۱۶
اون داداشی که گفت لهجه بره اول یک کتاب زبانشناسی بخونه تا فرق بین زبان و لهجه رو متوجه بشه.
زبان مازندرانی افعال و واژگان و واژگان و ساختار خاص خودشو داره ضمنا کی گفته تک زبانی باعث انسجام ملی میشه این موضوع از زمان پهلوی راه افتاده وگرنه تا قبل از ان مردم ایران همه به زبان خود صحبت میکردند و خیلی هم وحدت ملی داشتند و در مقابل دشمن خارجی متحد میشدند منظور شما از انسجام همون فارسیزه کردن اقوام مختلف مثل مازنی و گیلک و کرد و لر و ترک و غیره هست چیزی که از زمان رضاشاه که خودش هم مازندرانی بود رقم خورد.
ما چالوسیا اینگونه حرف می زنیم: بواردمه شه سره دله بئییمه مه وچیله درشمه شه گت پیر سره.
این جمله رو یک فارس زبان یا ترک زبان متوجه نمیشه چون مازندرانی زبانه.
امیر شریر
|
Canada
|
۰۳:۲۹ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۶
ما اهالی شرق گیلان هم از قومیت تپور هستیم و زبان ما نیز طبری هست ولی غرب گیلان اکثرا تات و تالش و ترک هستند.
بنده امیر شریر هستم اکثر فعالان گیلان بنده را می شناسند بنده مدت ها در مازندران و گیلان تحقیق نمودم.
آن دسته از قوم تپور که کشاورز بودند گلک نام گرفتند و آن دسته که دامدار بودند کرد و گالش و کتول نام گرفتند گروهی از تپورها نیز به ارتفاعات گیلان رفتند دیلمی نام گرفتند.
ما اهالی شرق گیلان خود را به مازندران نزدیکتر می دانیم تا به غرب گیلان که از نظر زبان و قومیت و فرهنگ کاملا با ما متفاوتند.
امیر شریر
|
Canada
|
۰۳:۲۹ - ۱۳۹۹/۰۸/۲۶
ما اهالی شرق گیلان هم از قومیت تپور هستیم و زبان ما نیز طبری هست ولی غرب گیلان اکثرا تات و تالش و ترک هستند.
بنده امیر شریر هستم اکثر فعالان گیلان بنده را می شناسند بنده مدت ها در مازندران و گیلان تحقیق نمودم.
آن دسته از قوم تپور که کشاورز بودند گلک نام گرفتند و آن دسته که دامدار بودند کرد و گالش و کتول نام گرفتند گروهی از تپورها نیز به ارتفاعات گیلان رفتند دیلمی نام گرفتند.
ما اهالی شرق گیلان خود را به مازندران نزدیکتر می دانیم تا به غرب گیلان که از نظر زبان و قومیت و فرهنگ کاملا با ما متفاوتند.
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار