گذشته از نزدیکی دریا به کوه و جنگل در غرب مازندران که سبب تشکیل شهرهای ساحلی در این منطقه شده و نزدیکی آن به پایتخت کشور، کمتر مزیتی را می توان سراغ گرفت که شرق استان فاقد آن باشد، ضمن این که بهشهر به عنوان تاریخی ترین شهر مازندران با داشته هایی از ماقبل تاریخ و آثاری غنی از دوره صفویه و قاجاریه، به داشته های اصفهان طعنه می زند.
با این وصف، شرق مازندران نه به اندازه غرب استان گردشگر داخلی دارد و نه مانند اصفهان مقصد گردشگران خارجی قرار می گیرد.
فقر گردشگری در شرق مازندران عصر امروز چهارشنبه بهانه برگزاری نشست بررسی ظرفیت های گردشگری این منطقه با حضور مسئولان استانی و شهرستانی در ساری شد، نشستی که نشان داد طی کردن راه گردشگرپذیر کردن شرق مازندران طولانی است و تنها تامین و تخصیص اعتبارات نمی تواند مشکلی را حل کند.
گواه این مدعا اظهارات محمد حسین طالبیان معاون اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی مازندران است که در این نشست اظهار داشت: شرق مازندران دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی زیادی است که متاسفانه تا کنون بهره برداری گردشگری مناسبی از آن نشده است.
وی افزود: مثلا شهرستان بهشهر به واسطه وجود آثار تاریخی متعدد از دوران صفویه و قاجاریه و همچنین آثار تاریخی ماقبل تاریخی مانند غار هوتو و محوطه تاریخی گوهرتپه می تواند نه تنها یکی از قطب های تاریخی گردشگری استان مازندران، بلکه از مراکز تاریخی کشور باشد.
** فاصله کهشکشانی تا اصفهان
معاون سازمان میراث فرهنگی با این وصف بر این نکته تاکید کرد که ' بدون تعریف و اجرای کریدور گردشگری در شرق مازندران، تمام سرمایه گذاری در گردشگری شرق مازندران بیهوده خواهد بود'.
طالبیان مثالی هم از طرح خواهر خواندگی بهشهر و اصفهان زد و گفت: این طرح به دلیل فقدان متولی مشخص در استان مازندران تا کنون به سرانجامی نرسیده است تا بتواند کریدور قوی گردشگری میان اصفهان و بهشهر باشد.
وی توضیح داد: در زمان تدوین این طرح مشخص نبود که شهرداری اصفهان که متولی آثار تاریخی آن است باید با کدام نهاد در استان مازندران تفاهمنامه امضا و ارتباط بر قرار کند.
معاون میراث فرهنگی مازندران وی با بیان این که بهشهر و اصفهان آثار تاریخی مشابهی دارند، افزود: بدون تعریف کریدور و انتقال و ارتباط گردشگران داخلی و بخصوص خارجی میان این دو شهر، عملا بهره مندی مناسبی از گردشگری شرق مازندران اتفاق نخواهد افتاد.
** باغ آبی عباس آباد، یک نمونه دیگر
طالبیان به مشکلاتی که دامنگیر باغ تاریخی عباس آباد بهشهر است، استناد کرد و گفت: باغ آبی و تاریخی عباس آباد شاهکار نبوغ بشری و از باغ های شاخص ایرانی به شمار می رود که متعلق به دوره صفویه است و اگر اتفاقی برای آن یا هر یک از 9 باغی ایرانی رخ دهد، پرونده باغ های ایرانی به فنا خواهد رفت.
مجموعه تاریخی باغ‌های عباس‌آباد به مساحت 500 هکتار در 9 کیلومتری شهرستان بهشهر و در دامنه رشته کوه‌های البرز یکی از 9 باغ ایرانی است که در قالب پرونده زنجیره ای باغ‌های ایرانی در سال 1390 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
وی حراست از باغ عباس آباد را حیاتی توصیف کرد و افزود: برای این موضوع مدیریت یکپارچه اولویت و نیاز فوری حفظ این آثار تاریخی ملی و جهانی است.
معاون میراث فرهنگی کشور هشدار داد: باید از بذل و بخشش و واگذاری های نامناسب عرصه و حریم باغ عباس آباد جلوگیری شود ، زیرا این باغ آبروی ملی محسوب می شود و دارای جایگاه ملی و جهانی است.
طالبیان با اعلام این که دستگاههای مختلف مانند منابع طبیعی، محیط زیست و دیگران در باره باغ عباس آباد وظیفه مند هستند، گفت: هرگونه اقدام نامناسب و ساخت و سازهای بی مورد در باغ عباس آباد سبب می شود تا ثبت جهانی تمامی 9 باغ ایرانی به خطر بیفتد.
اظهارات و هشدارهای معاون میراث فرهنگی مازندران البته دارای پیش زمینه هراس انگیز در باره باغ عباس آباد است. این باغ نه تنها در معرض تهدید خشکسالی و آسیب دیدگی از ناحیه بازدید بی در و پیکر گردشگران قرار دارد، بلکه بتازگی کارت زرد یونسکو را هم دریافت کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی مازندران چند هفته پیش اعلام کرد که یونسکو به علت ساخت و سازها در قالب خدمات گردشگری در عرصه و حریم این مجموعه تذکر داده است.
سیف الله فرزانه توضیح داد: در گذشته، مدیریت محلی بدون اجازه سازمان میراث فرهنگی کارگروه گردشگری مستقل و محلی تشکیل داده و اقدام به صدور مجوز برای ساخت رستوران، فروشگاه و دیگر سازه های خدماتی کرد که خلاف مقررات میراثی بود.
وی ادامه داد: دریافت کارت زرد از سوی یونسکو زنگ خطر برای مجموعه تاریخی باغ عباس آباد است که در صورت تمکین نکردن از ضوابط و مقررات میراثی امکان خروج آن از فهرست آثار ثبت جهانی است.
مدیرکل میراث فرهنگی مازندران گفته بود که برای بر طرف شدن کارت زرد سازمان جهانی یونسکو، جلسه فوری با دستگاه های مرتبط همچون آب منطقه ای، محیط زیست، منابع طبیعی و همچنین فرمانداری شهرستان بهشهر برگزار شد که در نتیجه منجر به تدوین کتابچه خدمات مشترک شد تا به مرور ساخت و سازهای اطراف باغ تخریب و برچیده شوند.
باغ تاریخی عباس آباد در حال خاضر 134 هکتار عرصه و یک هزار و 570 هکتار حریم دارد. این مجموعه شامل سد عباس‌آباد، مخزن و دریاچه سد، گل‌باغ، کاخ، حمام، آسیاب آبی و دو برج آجری است که به دستور شاه عباس اول صفوی در سال‌های 1020 و 1021 هجری قمری در محلی که پیشتر 'خرگوران' نام داشت ساخته شد و در حال حاضر مهم ترین باغ غیر کویری ایران به شمار می اید.
مدیرکل میراث فرهنگی مازندران نیز در این نشست از تهیه دفترچه خدمات مدیریت یکپارچه برای باغ ایرانی عباس آباد خبر داد و گفت: دستگاههای متولی و بخش های مختلف باید برای حفظ این باغ تاریخی تلاش کنند.
سیف الله فرزانه با بیان اینکه باغ عباس آباد بهشهر در سال 90 به ثبت رسید، افزود: قبل از ثبت جهانی این باغ باید ضوابط ملی برای حفظ باغ ایرانی را مورد توجه داشته باشیم و ضمن توجه به ابلاغ ضوابط جهانی باید این موارد نیز مدنظر قرار گیرد.
مدیر پایگاه باغ ملی عباس آباد بهشهر نیز گفت: به دلیل تداخل مدیریتی سه دستگاه میراث فرهنگی، منابع طبیعی و آب منطقه ای شاهد عدم رعایت ضوابط و اصول حفاظتی در باغ عباس آباد هستیم و باید مدیریت یکپارچه در باغ مورد توجه قرار گیرد.
صاحب دهشت بر حفظ و صیانت از باغ تاریخی عباس آباد تاکید کرد و جلوگیری از ساخت و ساز را در آن الزامی برشمرد.
ایرنا