قلعه چرام بر روی تپه تاریخی تلگرد ( اصطلاح محلی تپه ی گرد ) شهر چرام در استان کهگیلویه و بویر احمد قرار دارد.
این مکان بنا به دستور فردی به نام عبدالله خان در زمان قاجار ساخته شده است که در دوره های پرویز خان، هادی خان، حسین قلی خان، اسکندر خان به ترتیب آن را به عنوان مقر خود بر می گزیدند که این افراد از طایفه و تیره عبدالله خان بوده اند.
سنگ نبشته ای در روبروی درب ورودی بر دیوار حک شده است که متأسفانه چیزی از تاریخ و محتویات آن مشخص نیست .
ساختمان قلعه را می توان شالوده و اساس بافت قدیمی استان با توجه به فرهنگ زندگی قبیله ای وعشیره ای بومیان کهگیلویه و بویر احمد دانست که سکونت و زندگی در این استان تا حدود سال 1342 می باشد.
بنابراین یکی از آثارهای تاریخی که از فرهنگ و خصوصیات این استان بوده ساختمان قلعه و بافت متراکم تابعه قلعه در منطقه چرام است.
ساختمان قلعه چرام بر روی تپه تاریخی و دست ساخته واقع است که یکی از دلایل این قرار گیری را می توان تسلط و بزرگ جلوه دادن خان و خانواده اش بر طایفه زیر دست خود دانست .
تعداد خانه های تابعه این قلعه حدود بیست خانواده بوده است؛ در اتاق شمال شرقی طبقه همکف قلعه در ساختمانهای اولیه راهی زیر زمینی به صورت تونل زده شده بودند که تا حدود 3 کیلو متر این تونل ادامه داشت و از این مسیر جهت آوردن آب و غیره در مواقع ضروری(جنگ و جدل های محلی) استفاده می شد.
اکنون هیچ اثری از آن به صورت مشهود به جایی نمانده است و در مواقعی که جنگ نبود از آب رودخانه ی کوچکی که در پائین قلعه بود،استفاده می کردند.
در جنوب غربی این مکان تاریخی حیاط اصلی در طبقه همکف قرار دارد و چاه عمیق ذکر شده زیر راه پله ای که به طبقه بالا هدایت می شود، بوده است.
عرض دیوارهای خارجی این بنا حدود 90 الی 1 متر می رسد که در این بنا در طبقه اول سوراخ های کوچکی دیده می شود که برای دید بهتر نگهبان یا دیده بان است.
زمانی که جنگی شروع می شد و سربازان دشمن برای تیر اندازی از پائین به بالای قلعه اقدام می کردند،این سوراخ ها مانع از اصابت تیر به نگهبانان و ساکنین شده و باعث شکست دشمن می شد .
ساخت این مکان تاریخی یه دورهقاجار (اواخر قاجار ) برمی گردد که عبدالله خان بنای اصلی قلعه را به وجود آورد.
گفتنی است که اتاقهای این بنای تاریخی معمولاً طول زیادی و عرض کمی داشتند و نقش نگار های از جمله قوسهای شاخ بزی تند، کند و قوسهای دایره ای در این بنا به عرصه گذاشته شده است.
لازم ذکر است در شهر چرام ۳۵۰ اثر تاریخی وجود دارد که بیش از ۲۴۰ اثر ثبت ملی شده‌اند.
