یادداشت ویژه:
یک محقق و پژوهشگر حوزه حقوق در یادداشتی اختصاصی به واکاوی جایگاه قانون در جامعه ایرانی پرداخت و نوشت: مردم ایران در گذشته و در زمان حکام قدیم هیچگاه دل خوشی از قانون نداشته اند زیرا قوانین آن زمان همیشه به نفع حاکمان و به ضرر عامه ی مردم بوده است و این سبب "قانون گریزی" مردم می شده است.
مهسا کاظمی پژوهشگر حوزه حقوق و دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی در یادداشتی اختصاصی برای تابناک زنجان به بررسی قانون و جایگاه آن در جامعه ایرانی پرداخت که در ادامه این یادداشت منتشر می گردد:
قانونمدار بودن و عمل کردن به آن یکی از بحث های مهم در زمینه ی حقوق عمومی است.
در واقع اصل حاکمیت قانون یکی از مهم ترین شاخه های زمامداری و حکمرانی خوب محسوب می شود بطوری که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز بارها به عمل به قانون و حاکمیت آن اشاره شده است.
بطور مثال اصل 57 قانون اساسی که به حاکمیت قانون اساسی در ایران اشاره دارد ؛ یا اصل 72 این قانون که به مجلس اجازه ی وضع قوانین ، مغایر با قانون اساسی را نداده است.
با توجه به این مقدمه واضح است که قانون و قانونی بودن در نظام ایران و در خود قانون اساسی جایگاه ویژه ای دارد و تمامی ارکان نظام موظف به رعایت و اهتمام به آن شده اند.
اما در اینجا سؤالی که مطرح می شود این است که قانون در ایران چقدر رعایت می شود و چقدر ایرانیان به رعایت قانون پایبند هستند؟ یا مردم و مسئولین چقدر به رعایت قوانین مختلف در کشور و نظامات دولتی اهتمام دارند؟
به نظر می رسد قانونمداری در ایران آنطور که باید جا نیفتاده است زیرا مردم آنطور که شایسته است از قانون و رعایت نکردن آن واهمه ندارند.
این موضوع دلایل مختلفی میتواند داشته باشد که بطور مثال از منظر تاریخی اگر نگاه به این موضوع نگاهی داشته باشیم مردم ایران در گذشته و در زمان حکام قدیم هیچگاه دل خوشی از قانون نداشته اند زیرا قوانین آن زمان همیشه به نفع حاکمان و به ضرر عامه ی مردم بوده است و این سبب "قانون گریزی" مردم می شده است که آثار روانی آن در مردم امروز جامعه ی ما هم گاها دیده می شود.
موضوع دیگری که میتوان به آن اشاره کرد این است که بسیاری از شهروندان امروز جامعه ی ما به فلسفه و روح پشت قوانین فکرنمی کنند که شاید اگر بدانند و تحقیق کنند که چرا قانون خاصی در یک زمینه ای وضع شده است ،و رعایت آن به نفع خودشان است ، بهتر آن قانون را رعایت کنند.
متأسفانه نه تنها مردم بلکه گاها برخی از مسئولین هم بر خلاف آنچه که در قانون اساسی گفته شده قانون را رعایت نمیکنند و آن را به اصطلاح "دور" می زنند !!!
مردم هم در این موارد الگوی درستی ندارند، زیرا مردم به شیوه ی فرمانروایان خود هستند و قطعا از آنها الگو می گیرند.
اگر شخصی از مسئولین حتی به طور اتفاقی به قانون عمل نکند و یا بی توجهی کند این موضوع باعث میشود که مردم هم این حق را به خود بدهند و قبح رعایت نکردن قانون برایشان ازبین می رود، تفکر منفی و مخربی جدیدا در جامعه به وجودآمده است که میشود با "پارتی داشتن" و مسائل دیگر قانون را دور زد.
این قضیه حتی میتواند از خود ما شروع شود. ممکن است در روز بارها چراغ قرمزی را رد کنیم یا به طرح ترافیک عمل نکنیم و اصلا هم متوجه نباشیم که کاری غیرقانونی انجام داده ایم. یکی دیگر از باورهای غلطی که متأسفانه در رفتار عمومی شهروندان ما رواج پیدا کرده ،این است که فردی که به قانون پایبند باشد را به سخره میگیرند و فردی که با دور زدن و رعایت نکردن قانون کارهای خود را پیش میبرد "زرنگ" می خوانند!!!
این روند باعث میشود افرادی که تا به الان به قانون وفادار بودند کم کم از وفاداری خود کاسته و به سمت بی قانونی پیش بروند. حتی خیلی از مردم با توجه به رواج بی قانونی از رعایت قوانین گاها دچار ضرر میشوند.
جالب اینکه اغلب دیده شده در امر تجارت که برخی از افراد کالاهایی را به طور غیرقانونی و با انواع لطایف الحیل وارد کشور می کنند و سود زیادی کسب می کنند اما افرادی که پایبندی بیشتری به قانون دارند در مقایسه با آنان از سود کمتری برخوردار می گردند و گاها دچار ضرر می شوند.
حال سؤالی که به ذهن میرسد این است که راه حل مناسب در این زمینه چیست؟
بدون شک نقش مسئولین مملکتی در این زمینه بسیار پررنگ است و از کارهای فرهنگی در بین اقشار مختلف مردم گرفته تا نظارت شدید بر اجرای قوانین در سطح کلان کشور و همچنین تصویب قوانین کاربردی و به صلاح مردم.
البته در این بین نقش نهاد خانواده و خانواده ها هم بسیار انکار ناپذیر است زیرا خانواده ها در "جامعه پذیر کردن" فرزندان خود و قانونمدار کردن آن ها در درجه ی اول قرار دارند و این میسر نمیشود جز با اینکه خود والدین نمونه ی عملی قانونمداری در بین فرزندانشان باشند و بتوانند فرزندان هرچه قانونمدارتر تحویل جامعه دهند تا در آینده شاهد شهروندانی باشیم که قانون و رعایت آن سرلوحه ی زندگی آنان است.
یادداشتی از مهسا کاظمی - محقق و پژوهشگر حوزه حقوق و جامعه مدنی
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۱
انتشار یافته: ۳
به به ..بسیار عالیی فوق االعاده بود