در سفرهای نوروزی سال ۱۳۹۵ شهر باکو در کشور جمهوری آذربایجان پذیرای خیل عظیمی از گردشگران اردبیلی است موضوعی که به عقیده کارشناسان خود جای بحث و بررسی دارد.
هفته اول تعطیلات نوروزی در استان اردبیل ترکیب متفاوتی از سفرهای نوروزی به نسبت سال گذشته داشت.
با وجود آمارهای متفاوتی که از رشد سفرهای نوروزی ارائه می‌شد، وضعیت ظاهری مرکز استان نشان داد نه تنها سفر اردبیلی‌ها کاهش یافته بلکه مقصد جدیدی به مقاصد سال‌های قبل اضافه شده است.
طی سال‌های اخیر اردبیلی که بیشتر شمال کشور را به دلیل نزدیکی و وضعیت آب و هوایی مساعد و مناظر طبیعی در گروه اول مقاصد سفر خود داشتند، امسال به دلایل مختلف شهر باکو در کشور جمهوری آذربایجان در گروه اولین‌های سفر شهروندان این استان قرار گرفت.
آمار تردد از مرز بیله سوار چه با خودرو سواری و چه اتوبوس و افزایش مسافران خروجی از این مرز نشان می‌دهد در بازار داغ جذب مسافران نوروزی تنها غفلت کوچکی موجب می‌شود مشتری از دست برود.
تغییر وضعیت جوی در شهرهای شمالی
همه‌ساله وضعیت جوی بهانه اصلی کاهش سفرهای نوروزی در اردبیل قلمداد می‌شود. استدلالی که هنوز که هنوز است ورد زبان مسئولان است.
امسال وضعیت نامساعد جوی فقط در استان اردبیل حاکم نبود بلکه بارش باران و برف و حتی سیلاب در نوار شمالی کشور موجب شد بیشتر اردبیلی‌ها قید سفر به شمال استان را بزنند.
دوری مسافت شهرهای شناخته‌شده گردشگری از جمله اصفهان، شیراز، یزد، کیش و همدان نیز موجب شد بسیاری از اردبیلی‌ها مراسم سنتی عید دیدنی را به مسافرت‌های همه‌ساله ترجیح دهند.
تغییر وضعیت آب و هوایی در هفته اول البته به هفته دوم نیز سرایت کرد و سفرهای کم‌فروغ نوروزی را برای شهروندان اردبیلی به دنبال داشت.
ناامنی کشور ترکیه برای سفرهای نوروزی
بااین‌وجود اقدام به سفر از هفته‌ها قبل برنامه‌ریزی می‌شود. در اسفندماه خیل عظیم پیامک تورهای گردشگری که نرخ‌های نازل و گاهی یک دوم قیمت شهروندان اردبیلی را برای سفر به ترکیه ترغیب می‌کرد، باریدن گرفت.
نرخ‌هایی که در وهله اول برای هتل‌های پنج ستاره وسوسه کننده بود اما با کمی بررسی وضعیت این کشور بسیاری گفتند: نمی‌ارزد.
کشور ترکیه بیشترین درآمد خود را از محل گردشگری دارد و در طی دهه‌های اخیر جاذبه‌های دست‌ساز گردشگری بسیاری در این کشور ایجاد شده است. بسیاری از شهروندان اردبیلی با وجود برخورداری استان محل سکونتشان از بیش از هزار و ۸۰۰ جاذبه تاریخی و جاذبه‌های متنوع طبیعی در صورت تأمین هزینه‌ها تمایل به سفر به این کشور را دارند. ناامنی و حوادث اخیر موجب شد ترکیه در انتهای لیست سفرهای خارجی اردبیلی‌ها قرار گیرد.
برخی شهروندان سفرهای خود به ترکیه را لغو کردند و برخی با وجود وسوسه قیمت‌ها ترکیه را انتخاب نکردند.
کشوری که برای بسیاری از گردشگران اردبیلی تا همین نوروز سال گذشته یکی از بهترین مقاصد گردشگری اروپایی بود و به دلیل نزدیکی و سهولت سفر به آن استقبال می‌شد.
کاردانی کشور آذربایجان برای جلب مشتری
در وضعیتی که تفکر سنتی حاکم بر جلب مشتریان در خود اردبیل مانع از جلب گردشگران خارجی می‌شود، در موقعیت پیش آمده کاهش قیمت پول کشور جمهوری آذربایجان و امنیت این کشور تواما شرایطی را فراهم ساخت که بسیاری از گردشگران روانه دیدن آثار این کشور شوند.
یک شهروند اردبیلی در این خصوص بهخبرنگار مهرگفت: وقتی یک هفته مسافرت به باکو با امکانات قابل‌توجه و مزیت‌هایی که دارد ارزان‌تر از یک هفته رفتن به استان‌های مرکزی کشور است هر کسی توان تأمین هزینه را داشته باشد باکو را انتخاب می‌کند.
علی نادری تصریح کرد: در این شهر جاذبه‌های گردشگری قابل‌توجهی فراهم شده و پاساژهای تجاری با اجناس قابل‌توجه وجود دارد که می‌توان بازدید و استفاده کرد.
این شهروند به این سؤال که چند مورد از جاذبه‌های گردشگری اردبیل را می‌تواند معرفی کند، نداد. موضوعی که نشان می‌دهد کشور همسایه در معرفی جاذبه‌های گردشگری خود به مراتب موفق‌تر عمل کرده است و حداقل توانسته جذابیتی برای سفر ایجاد کند.
در وضعیتی که ترکیه درهای خود را برای جلب گردشگران بسته می‌دید آذربایجان با تمهید کاهش بهای پول درهای سود اقتصادی از محل ورود گردشگران را گشود.
بطوریکه از ۲۵ اسفندماه سال گذشته تا شش فرودین ماه سال جاری نه تنها بر خلاف ادعای برخی مسئولان ورود گردشگران خارجی به اردبیل افزایش ندارد، در مقابل خروج مسافران ایرانی به باکو با افزایش ۲۱۳ درصدی مواجه است.
مدیرکل حمل‌ونقل و پایانه‌های مرزی استان اردبیل در گفتگو باخبرنگار مهردو عامل اصلی کاهش قیمتو ناامنی در ترکیه را علت افزایش سفر به کشور جمهوری آذربایجان عنوان کرد.
علی رحمتی افزود: ورودایرانی از پایانه مرزی ۱۶۳ درصد رشد و خروجی ایرانی ۲۱۳ درصد رشد را نشان می‌دهد.
وی افزود: در مقابل ورودی مسافر خارجی پنج درصد کاهش و خروجی مسافر خارجی نیز ۱۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
وی تأکید کرد: سفر با خودرو سواری با ۶۷ درصد رشد و با اتوبوس با ۴۷ درصد رشد همراه است.
نکته قابل‌توجه در اظهارات رحمتی روز اوج سفرها یعنی ۲۹ اسفندماه است که بیانگر انتخاب باکو به‌عنوان مقصد گردشگری از ابتدای تعطیلات است.
به گفته مدیرکل حمل‌ونقل و پایانه‌های مرزی استان از مرز بیله سوار فقط اتباع آذری تردد دارند و مشاهده نشده که از کشورهای دیگر گردشگری از این مرز تردد داشته باشد.
در چنین وضعیتی که بده بستان گردشگران با یکی از کشورهای دوست در وضعیت نابرابری قرار دارد، باید سؤال کرد در تعطیلات نوروزی امسال و در فضای پسا برجام و لغو تحریم‌ها که گردشگری خارجی به‌عنوان اولویت اصلی سازمان میراث فرهنگی تعریف شده است، استان اردبیل چه تمهیدی برای افزایش گردشگران خارجی خود حداقل از میان اتباع آذری داشته است؟