روستاهای هدف گردشگری خراسانجنوبی با نمایش قدمت و معماری زیبا جلوهای از اعجاز طبیعت و تاریخ را در معرض دید گردشگران قرار میدهند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقهی خراسانجنوبی، روستای هدف گردشگری استان با وجود جاذبههای بکر و طبیعی شاهد حضور گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.
از محیط طبیعی منحصر بهفرد برخی روستاها گرفته تا نحوهی پوشش و آداب و رسوم و آب و هوای مطبوع و بهاری موجب شده گردشگران زیادی جذب این منطقه شوند.
همراهی مردم ساکن در روستاها برای تسهیل حضور گردشگران از عوامل موثر در جذب و ماندگاری و سفر دوباره آنان است.
روستای فورگ درمیان، با بافت سنتی منحصر بهفرد
روستای فورگ از توابع بخش مرکزی شهرستان درمیان در فاصله ١٢ کیلومتری جنوبغرب شهر اسدیه، مرکز شهرستان و٦ کیلومتری شرق روستای بزرگ و تاریخی درمیان و 110 کیلومتری شرق بیرجند، مرکز استان خراسانجنوبی واقع شده است.
قلعه تاریخی و مشهور فورگ به همراه چشماندازها و جاذبههای طبیعی روستای مذکور، آن را در ردیف روستاهای پر رونق گردشگری قرار داده است.
روستای فورگ علاوهبر داشتن قلعه تاریخی از بافت سنتی ارزشمندی نیز برخوردار است.
اطراف فورگ را دشتهای وسیع با باغستانهای زرشک احاطه کرده و هر منظرهای در آن یا به قلعه یا به درختان سرخ زرشک ختم میشود.
این روستا طی چند سال اخیر بهعلت داشتن شرایط خاص از سوی مسئولان بهعنوان روستای دارای بافت با ارزش به تصویب رسیده و طرح معماری بافت با ارزش در نقاط مختلف آن اجرا شده و هنوز ادامه دارد.
در این روستا کوچهها آجر فرش و دیوارها با اندود کاه گل پوشیده شده و قدم زدن در آن احساسی خوب به هر گردشگری میبخشد.
این بافت بر اساس شکل توپوگرافی زمین شکل گرفته و بهصورت پلکانی در دامنه کوه احداث شده است، وسعت قلعه حدود 9300 مترمربع و گستردگی آن از شرق به غرب است.
روستای هدف گردشگری افین؛ نگینی در دل زیرکوه
آب و هوای افین از نوع خشک سرد بوده که آب و هوایی مناسب برای کشت و پرورش یاقوت سرخ قائنات دارد.
آب و هوای منطقه بر خلاف سایر مناطق خشک و نیمه خشک بسیار باطراوت و تازه است، بخشی از این طراوت مربوط به وجود کوهستانهای بلند اطراف روستا و بخش دیگری مربوط به وجود دو رود دائمی در این خطه سرسبز استان است.
بدون شک یکی از مناطق زیبا و دلنشین طبیعی از نظر تعدد درختان و سرسبزی، روستای افین است.
روستای افین در طول جغرافیایی 59 درجه و 45 دقیقه شرقی و در عرض جغرافیایی 33 درجه و 31 دقیقه شمالی در ارتفاع 1410 متری از سطح دریا قرار گرفته و گردشگری این روستا از نوع تاریخی، فرهنگی، مذهبی و جغرافیای طبیعی است.
تیپ روستا دارای بخش قدیمی و بافت جدید بوده و در بافت قدیمی منازل حالت فشرده و متمرکز دارد که آثار تاریخی را در خود جا داده است.
یکی از جنبههای دیدنی و سرسبز روستا، باغستان روستا به طول تقریبی 15 کیلومتر است.
نمای درختان بیشمار زرشک در چهار فصل سال، بسیار زیبا و دلنشین است، در کنار بخش جنگلی و درختی افین، بخش وسیعی نیز به کشت یونجه و چغندر برای تأمین خوراک دامها اختصاص دارد که در کنار باغها و چسبیده به آنها وجود دارد.
مهمترین اثر باستانی روستای افین مسجد جامع افین است که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
مسجد جامع افین بنای ماندگاری است که با طراحی و معماری بسیار زیبا از دوران سلجوقی که با سنگ و گل ساخته شده و بر روی آن گچکاری و همچنین آیات قرآنی نقش بسته است.
دیگر اثر باستانی روستا، قلعه افین است که در داخل بافت تاریخی قرار گرفته و خود دارای مسجد و مدرسه به شکل سنتی و با استفاده از مصالحی همچون سن و گل ساخته شده است.
روستای افین در گذشته پنج آسیاب آبی داشته که آثار یکی از آنها هویداست و بقیه بهعلت کمتوجهی از میان رفته است.
آسیاب اصلی این روستا در ورودی روستا قرار گرفته و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
مزار چهار گنبد افین یکی دیگر از جاذبههای تاریخی و مذهبی افین بوده که آرامگاه امامزاده عمروبن داوود(ع) است و هر سال پذیرای زائران و مجاوران است.
روستای چنشت، سرزمین رنگها
روستای چنشت از توابع شهرستان سربیشه در 60 کیلو متری جنوبشرقی شهر بیرجند مرکز استان قرار گرفته است.
این روستای که در داخل ارتفاعات جنوب شهرستان بیرجند قرار گرفته است، بهعلت مورفولوژی خاص و موقعیت جغرافیایی آن و همچنین داشتن مردمی با آداب و رسوم ویژه، وجود امامزاده سید حامد علوی و دو غار معروف، کلکسیونی از انواع جاذبههای گردشگری را در خود جا داده که در اغلب ایام سال گردشگران فراوانی از استان و خارج از استان را در خود جا میدهد.
روستای چنشت به علت قرار گرفتن در میان ۴ رودخانه و نیز کوهستانی بودن آن، باغات و مزارع بسیاری دارد.
روستای چنشت یکی از روستای هدف گردشگری خراسانجنوبی بوده که بهعلت پوشش خاص مردم این منطقه به سرزمین رنگها معروف است.
این روستا بهعلت ویژگیهای فرهنگی همچون پوشاک سنتی، غذاها، موسیقی سنتی، بازیها، مراسمی همچون ازدواج، تولد و مرگ بسیار شاخص در استان است و از همینرو جزو روستاهای جذاب منطقه به حساب میآید.
از نقاط دیدنی و زیارتی روستا میتوان به مزار سید حامد علوی، غار چنشت و غار چهل چاه اشاره کرد، غار چنشت در ارتفاعات شمالی روستای چنشت از توابع شهرستان سربیشه قرار دارد که این غار حدود 60 متر طول دارد و بر اثر عوامل درونی زمین و وقوع زلزله ایجاد شده است.
عبور از قسمتهای مختلف آن به سختی امکانپذیر است و فضاهایی نیز وجود دارد که ارتفاع آنها به بیش از 10 متر میرسد.
لباس مردم این روستا از نوع خاصی است که کمتر در نقاط دیگر استان خراسانجنوبی یافت میشود.
البته لباس مردان در چند سال اخیر به لباس سایر مردم منطقه شبیه شده، اما بزرگان و پیران از لباس دیگری که شامل یک پالتوی بلند که تمام بدن را میپوشد و شال سر و در برخی مواقع از کلاه معمولی استفاده میکنند.
لباس زنان آنها از رنگهای شاد و متنوع تشکیل شده و شامل سه قسمت چارقد قرمز یا آبی گلدار، کلاه نقرهای و نقرهدوزی شده و پیراهن زنانه به رنگهای سبز و قرمز یا آبی است که امروزه بیشتر در مراسم از آن استفاده میکنند.
سوغاتیهای معرف روستای چنشت عبارتند از زعفران، کشک محلی، زرشک، گردو و بادام خشک، میوههای خشک، قالیچههای بسیار کوچک و نوعی گبه نیز از دیگر سوغاتیهای این روستا است.
از غذاهای رایج و لذیذ این روستا میتوان به انواع آشها، آبگوشتهای محلی، اشکنه و کشک محلی اشاره کرد.
این روستا بهعنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری استان خراسانجنوبی شناخته شده است که هر سال در ایام تعطیلات پذیرای گردشگرانی زیادی از سایر نقاط ایران است.
روستای شگفتانگیز ماخونیک
روستای ماخونیک در فاصله 100کیلومتری شمال شرق شهرستان سربیشه روستای شگفتانگیز ماخونیک قرار دارد که هر سال محققان، پژوهشگران، مردمشناسان و باستانشناسان زیادی را به این روستا میکشاند.
روستای مذکور بهعلت داشتن مردمی با ویژگیهای خاص، شیوه زندگی وآداب و روسم در زمره روستاهای شگفت انگیز محسوب میشود.
در برخی اسناد قدیمی که تاریخ نگارش آنها به ۳۰۰ سال قبل میرسد، نام روستا "مادخنیک" ذکر شده است.
برخی میگویند بهعلت وجود شکافی در کوه نزدیک روستا به آنجا ماده "ماخونیک" گفته میشده که به مرور زمان به ماخونیک تغییر نام یافته است.
یکی از عمده نشانههای فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است و بافت مسکونی روستا در دامنهی تپه و خانهها بهطور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شدهاند.
کف خانه حدود یک متر از سطح زمین پائینتر است و یک درب کوتاه چوبی دارد.
برای رفتن به داخل خانه باید دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد، اغلب یکی دو پله درگاهی را به کف خانه متصل میکنند، بهعلت آنکه هوای این ناحیه سرد است، مردم خانهها را کوچک و کمارتفاع میساختند تا گرم شدن خانه راحتتر انجام شود.
شغل اصلی مردم روستا دامداری است و در کنار آن به کشاورزی نیز مشغول هستند، علاوهبر این تعدادی از اهالی در معادن سنگ کار میکنند و تعدادی دیگر نیز قالیبافی میکنند و این صنعت از عمده صنایعدستی روستا بشمار میرود.
روستای خور، نگین کویر
روستای خور در فاصله 55 کیلومتری خوسف و 85 کیلومتری مرکز استان در حاشیهی جادهی ترانزیتی "بیرجند – کرمان" و در مجاورت روستاهای "نوغاب – سروباد" و "علیآباد" واقع شده که از شمال به شهرستان فردوس، از جنوب به کویر لوت، از شرق به خوسف و از غرب به استان یزد محدود میشود.
خور از قدیم در اطراف یک خندق واقع شده که چند سالی است به گسترش روستا و اجرای طرح هادی مقداری از بافت قدیمی تخریب و با ایجاد یک خیابان روی این خندق ارتباط روستا را با جاده و شهرک جدید شمال روستا تسهیل کرده است.
روستای خور بهعنوان نگین کویر بر پیشانی خراسانجنوبی از سمت یزد و کرمان میدرخشد و بهعنوان یکی از شهرهای قدیمی در کتب تاریخی از آن نام برده شده است که بافت تاریخی آن متأثر از شرایط اقلیمی و جغرافیایی محیط خود است.
خانههای گلی، پوشش گنبدی، حیاط مرکزی، بادگیرها، اتاقهای دور تا دور حیاط، هشتیها و دهلیزها، دیوارهای قطور و حوض و باغچه وسط حیاط بهصورت هماهنگ و یک نواخت از ویژگیهای معماری خانههای روستای خور است که مطابق با اقلیم منطقه به وجود آمده است.
تراکم خانهها و کوچههای پر پیچ و خم همچنین بادگیرها از شاخصهای عمده روستاست که بهمنظور مقابله با اوضاع اقلیمی منطقه بهوجود آمده است.
در بافت قدیمی بناهایی هم چون قلعه، مسجد، آب انبار، حسینیه، حمام، خانههای قدیمی، آسیابهای آبی و گورهای گچی که بیشتر متعلق به دورهی صفویه است و یکی از مناطق گردشگری استان بوده و ثبت تاریخی شده است.
خور از نظر طبیعی روی دشتی صاف و هموار واقع شده که نزدیکترین ارتفاعات آن قلعه میخ در 12 کیلومتری غرب، تپه ماهورهای شکسته سبز در 15 کیلومتری شمال غرب، رشته کوههای بلنجیر در 20 کیلومتری شمال شرقی و کوههای خرم و گرنگ در 125 کیومتری شرق است.
یکی از ویژگیهای قناتهای فعلی خور این است که اگر 20 سال هم باران نبارد، مقدار آب آن تغییر نمیکند و اگر لایروبی شود، شاید به دو برابر نیز افزایش یابد.
دهسلم نهبندان، روستایی گردشگری با بافتی انحصارگونه
روستای کویری و دیدنی دهسلم نهبندان یکی از هدفهای مهم گردشگری استان خراسانجنوبی بشمار میرود.
روستای دهسلم نهبندان بهعلت جاذبههای طبیعی، تپههای ماسهای مرتفع و کویری زیبای آن، یکی از اماکن گردشگری استان خراسانجنوبی است که در همهی ایام سال قابلیت جذب گردشگران کویرنورد و توریستی را دارد.
روستای کویری و دیدنی دهسلم نهبندان یکی از هدفهای مهم گردشگری استان خراسانجنوبی بشمار میرود.
آسبادها، مساجد تاریخی، قلعه شاهدژ، مرمت ژاندارمری شوسف، شناسایی و احیاء صنایعدستی، کمپ گردشگری تیرکوه نهبندان و شوسف و کویرنوردی دهسلم، از جمله اماکن تاریخی است که امسال برای احیاء و مرمت آن هزینه میشود.
در شهرستان نهبندان 143 اثر شناسایی و 53 اثر ثبت آثار ملی شده است، آسبادها، قلعههای شهر نهبندان و شاهدژ، محوطهها و تپههای تاریخی، خانه تقوی و سالاری، مسجد جامع میغان و عاشوراخانه، حوض و آب انبارها از مهمترین آثار تاریخی نهبندان است.
روستای دهسلم در فاصله 95 کیلومتری غرب نهبندان و در حاشیهی شرقی کویر زیبای لوت ایران واقع شده است.
مصعبی سرایان، عروس کویر خراسانجنوبی
منطقه سرسبز و ییلاقی "کریمو – مصعبی" سرایان بهعنوان منطقهی گردشگری معرفی شده که به عروس خراسانجنوبی معروف شده است.
دهستان مصعبی با مساحت 230 کیلومتر مربع در شمال غربی استان خراسانجنوبی و شمال شهرستان سرایان قرار گرفته است.
این دهستان از شمال به شهر کاخک، از جنوب به شهرسرایان و آیسک، از غرب به شهرستان فردوس و از شرق به دهستان نیمبلوک قاین محدود میشود.
بلندترین نقطه دهستان مصعبی، کوه سیاه با ارتفاع 2863 متر از سطح دریا «بام خراسانجنوبی» پستترین نقطه آن دشت سرند با ارتفاع 1500متر است.
این روستا تا شهر سرایان ۳۰ کیلومتر و تا شهر فردوس ۴۳ کیلومتر فاصله دارد، آنچه این روستا را از دیگر روستاهای استان خراسانجنوبی متمایز میکند وجود آب و هوای مناسب در فصول گرم سال است، بهگونهای که در ایام تعطیلات مهمترین مرکز تفریحی در منطقه بشمار میرود.
علاوهبر جاذبههای طبیعی وجود مقبره امامزاده «سلطان مصیب» نیز بر رونق گردشگری در این روستا افزوده است.
گزارش از سپیده قلندری اسفدن